Göğüs ağrısı, göğüs sıkışması ve hafif efor sırasında terleme yaşayan insanlar genellikle sağlıkları hakkında kaygılı veya korkulu hissederler. Bu belirtiler, iyi huylu kas-iskelet sorunlarından ciddi kardiyovasküler problemlere kadar çeşitli altta yatan durumların belirtileri olabilir. Bu makalede, hafif efor sırasında göğüs ağrısı, göğüs sıkışması ve terlemenin yaygın nedenleri ile bu durumun tanı ve tedavilere dair bilgiler sunulmaktadır.
Hafif efor sırasında göğüs ağrısı, göğüs sıkışması ve terlemenin nedenleri
Kardiyovasküler nedenler
Hafif efor sırasında göğüs rahatsızlığı ve terleme genellikle kalple ilgili durumlar tarafından tetiklenir. Aşağıda ana kardiyovasküler nedenler verilmiştir.
Angina pektoris ve miyokard iskemisi
Angina pektoris, kalp kasınızın daralmış koroner arterler nedeniyle yeterince oksijen almadığı durumlarda ortaya çıkar (bu duruma koroner arter hastalığı denir). Egzersiz veya çalışma sırasında – hatta hafif egzersiz sırasında – kalbin oksijen talebi artar. Eğer koroner arterler yeterli kan sağlayamazsa, göğüs ağrısı veya sıkışması yaşayabilirsiniz. Genellikle bir baskı veya sıkıştırma hissi olarak tanımlanan angina, bazen terleme, nefes darlığı veya hatta bulantı ile birlikte olabilir.
Yapılan araştırmalar, bilinen koroner arter hastalığı olan hastalarda, orta düzeyde eforun bile oksijen talebi ve arzı arasındaki uyumsuzluktan dolayı anginal semptomları tetikleyebileceğini göstermiştir.
Tanı:
Doktorunuz, angina veya miyokard iskemisini teşhis etmek için aşağıdaki testleri yapabilir:
- Elektriksel Kalp Grafisi (EKG): Anormal kalp ritimlerini veya iskeminin belirtilerini tespit etmek için kullanılır.
- Stres testleri: Egzersiz stres testleri (koşu bandı veya bisiklet ergometresi) veya farmakolojik stres testleri (egzersiz simüle eden ilaçlar kullanarak) kalbinizin artan talebe nasıl yanıt verdiğini değerlendirmeye yardımcı olur.
- Ekokardiyografi: Ultrason görüntülemesi, kan akışının azaldığı alanlar veya kalp duvarı hareketi bozukluklarını gösterebilir.
- Koroner anjiyografi: Non-invaziv testlerin kesin olmadığı durumlarda, koroner arterleri görselleştirmek için kateter bazlı bir prosedür kullanılabilir.
Tedavi seçenekleri:
Angina tedavisi genellikle yaşam tarzı değişikliklerini (diyet, egzersiz, sigarayı bırakma), ilaçları ve bazen müdahale cerrahilerini içerir:
- İlaçlar: Nitrogleserin, göğüs ağrısını hızlı bir şekilde rahatlatmak için kullanılır. Beta-blokerler, kalsiyum kanal blokerleri ve antiplatelet ajanlar (örneğin aspirin) semptomları yönetmeye ve kalp krizi riskini azaltmaya yardımcı olur.
- Müdahale cerrahileri: Koroner arter tıkanıklıkları önemliyse, stentli anjiyoplasti veya koroner arter baypas greft cerrahisi (CABG) gerekli olabilir.
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Gözetim altında düzenli, orta düzeyde egzersiz, diyet değişiklikleri ve kilo yönetimi kalp riskini azaltmada önemli bir rol oynar.
Arritmiler
Arritmiler, kanın verimli bir şekilde pompalanmasını engelleyebilen anormal kalp ritimleridir. Prematür ventriküler kontraksiyonlar veya atriyal fibrilasyon gibi bazı aritmiler, tutarsız bir kalp atışı ve azalmış kalp debisi nedeniyle göğüs sıkışması, rahatsızlık ve terleme hissine yol açabilir. Çalışma veya egzersiz sırasında eğer kalp ritminiz düzensizleşirse, vücudun yanıtı sempatik sinir sisteminin aşırı aktivasyonunu içerebilir, bu da terleme ve göğüs sıkışması hissi yaratır.
Tanı:
- Elektriksel Kalp Grafisi (EKG): Anormal kalp ritimlerini tespit etmek için genellikle ilk testtir.
- Holter izleme: 24–48 saat boyunca kalbinizin elektriksel aktivitesini kaydedebilir.
- Olay monitörleri: Bu cihazlar, aritmilerin aralıklı olarak meydana geldiği durumlarda daha uzun süre kullanılır.
- Ekokardiyografi: Bu görüntüleme testi, aritmilere yatkınlık yaratabilecek herhangi bir yapısal kalp anomalisini değerlendirmeye yardımcı olabilir.
Tedavi seçenekleri:
- İlaçlar: Anti-aritmik ilaçlar, beta-blokerler veya kalsiyum kanal blokerleri kalp ritminizi stabilize etmek için kullanılabilir.
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Kafein ve alkol alımının azaltılması ve stres yönetimi yardımcı olabilir.
- Müdahale cerrahileri: Bazı durumlarda, kateter ablasyonu (anormal ritimlere neden olan dokunun yok edilmesi için) veya bir pacemaker veya defibrilatörün yerleştirilmesi önerilebilir.
Pulmoner nedenler
Kalple ilgili sorunlar sık sık suçlu olsa da, akciğerler de efor sırasında göğüs ağrısı ve sıkışmasına neden olabilir.
Egzersiz kaynaklı astım (bronkospazm)
Egzersiz kaynaklı bronkospazm, hava yollarının fiziksel aktivite sırasında veya sonrasında daralmasıdır. Egzersiz veya çalışma sırasında daha hızlı ve derin nefes alırsınız, bu da hava yollarının soğumasına ve kurumasına neden olabilir. Bu, bronş duvarlarında iltihaplanma ve kas kasılması tetikleyebilir, sonuçta göğüs sıkışması, nefes darlığı ve bazen kalp ağrısını taklit eden göğüs ağrısına neden olabilir. Terleme, bronş kısıtlanması ile doğrudan ilişkili olmasa da, vücudunuz üzerindeki genel stres bir sempatik yanıt tetikleyebilir.
Tanı:
- Spirometri: Egzersiz öncesi ve sonrasında hava akışını ölçen bir akciğer fonksiyonu testi bronkospazmı ortaya çıkarabilir.
- Egzersiz zorluğu testi: Kontrol edilen bir ortamda, bu test, egzersiz sonrası akciğer fonksiyonundaki değişiklikleri izler.
- Metakolin zorluğu testi: Sonuçlar belirsizse, bu test hava yolu reaktivitesini provoke etmek için kullanılabilir.
Tedavi seçenekleri:
- İnhale bronkodilatörler: Kısa etkili beta-agonistler, semptomları önlemek için egzersizden önce sıklıkla kullanılır.
- İnhale kortikosteroidler: Kalıcı durumlar için, bu ilaçlar hava yolu iltihabını azaltmaya yardımcı olur.
- Tetikleyicilerden kaçınmak: Egzersiz öncesinde uygun bir şekilde ısınmak ve soğuk veya kuru havadan kaçınmak da yardımcı olabilir.
Pulmoner emboli
Pulmoner emboli, bir pıhtının akciğerlere giderek bir pulmoner arterin tıkanması durumudur. Pulmoner emboli tipik olarak ani ve şiddetli semptomlarla ortaya çıkarken, bazı durumlarda, özellikle pıhtı küçük veya arterin kısmen tıkanmasına neden oluyorsa, fiziksel efor sırasında hafif göğüs ağrısı, göğüs sıkışması veya terleme yaşanabilir. Bu mekanizma, oksijen alışverişinin azalması ve kalp üzerindeki yükün artmasıyla ilgilidir.
Tanı:
- D-dimer testi: Yüksek seviyeler, bir pıhtının varlığını önerebilir.
- Bilgisayarlı tomografi pulmoner anjiyografi (CTPA): Bu görüntüleme testi, pulmoner embolinin tanısı için altın standarttır.
- Ventilasyon-perfüzyon (V/Q) taraması: Alerjiler veya böbrek sorunları nedeniyle CT taramasına giremiyorsanız kullanılır.
Tedavi seçenekleri:
- Antikoagülan tedavi: Heparin veya warfarin gibi ilaçlar, pıhtı oluşumunu önlemek için kullanılır.
- Trombolitik tedavi: Şiddetli durumlarda, pıhtı çözücü ilaçlar uygulanabilir.
- Uzun vadeli yönetim: Bazı durumlarda, akciğerlere pıhtıların ulaşmasını önlemek için inferior vena cava (IVC) filtresi kullanılabilir.
Kas-iskelet kaynaklı nedenler
Kas-iskelet problemleri de fiziksel aktivite sırasında göğüs ağrısı veya göğüs sıkışması hissine neden olabilir.
Kostokondrit
Kostokondrit, kaburgalarınızı sternuma bağlayan kıkırdağın iltihaplanmasıdır. Bu iltihap, etkilenmiş bölgede baskı yapıldığında sıkça tekrar edilebilen yerel göğüs ağrısına ve hassasiyete neden olabilir. Ağrı keskin veya sızı şeklinde olabilir ve genellikle tehlikeli değildir, ancak daha ciddi durumlarla ilişkili ağrılarla karışabilir.
Tanı:
- Fiziksel muayene: Doktorunuz, genellikle göğsünüze baskı yaparak kostokondriti teşhis eder.
- Görüntüleme testleri: Diğer koşullardan şüphelenilmediği sürece genellikle röntgen veya MRI taraması gerekli değildir.
Tedavi seçenekleri:
- Non-steroidal anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAIDs): İbuprofen veya naproksen gibi ilaçlar iltihabı ve ağrıyı azaltır.
- Dinlenme ve sıcak ya da soğuk tedavi: Etkilenmiş bölgeye sıcak veya soğuk paket uygulamak rahatlama sağlayabilir.
- Fizik tedavi: Kronik vakalarda esneme ve güçlendirme egzersizleri önerilebilir.
Kas zorlanması
Göğüs duvarındaki kasların zorlanması veya aşırı kullanımı, ağrı ve göğüs sıkışmasına yol açabilir. Hafif bile olsa çalıştığınızda veya egzersiz yaptığınızda, eğer kaslarınız yetersiz durumda ise veya aktivitenizi aniden artırırsanız, kas ağrısı veya spazmı yaşayabilirsiniz ve bu durum göğüs sıkışması gibi hissedilebilir.
Tanı:
- Tarih ve fizik muayene: Doktorunuz, semptomların başlangıcı hakkında sorular sorar ve göğüs kaslarını muayene ederek hassasiyeti bulmaya çalışır.
- Görüntüleme testleri: Genellikle daha ciddi bir yaralanma endişesi olmadıkça gerekli değildir.
Tedavi seçenekleri:
- Dinlenme: Kasların iyileşmesi için ağrıyı arttıran aktivitelerden kaçınmalısınız.
- Buz ve sıcak tedavi: İlk olarak, buz iltihabı azaltabilir; daha sonra sıcak uygulama, sıkı kasların gevşemesine yardımcı olabilir.
- Reçetesiz ağrı kesiciler: NSAID’ler, ağrıyı hafifletebilir ve iltihabı azaltabilir.
Gastrointestinal nedenler
Bazen, kalp veya akciğer kaynaklı göğüs ağrısı gibi hissedilen ağrı aslında sindirim sisteminden kaynaklanabilir.
Gastroözofageal reflü hastalığı
Gastroözofageal reflü hastalığı, mide asidinin özofagusa geri kaçması durumudur ve bu durum göğüste tahriş ve yanma hissine neden olabilir. Bu ağrı bazen anginanın rahatsızlığını taklit edebilir. Hafif egzersiz, intra-abdominal basıncın artması ve midenin pozisyonundaki değişikliklerden dolayı reflü semptomlarını artırabilir.
Tanı:
- Klinik değerlendirme: Doktorunuz, semptomlarınızın detaylı bir geçmişini alacak ve ağrının yemeklerle ve egzersizle ilişkisini inceleyecektir.
- Endoskopi: Semptomlarınız şiddetli veya kalıcıysa, özofagus hasarını görselleştirmek için endoskopi yapılabilir.
- pH izleme: 24 saat boyunca özofagusunuzdaki asit seviyelerini ölçmek, gastroözofageal reflü hastalığını doğrulayabilir.
Gastroözofageal reflü hastalığının tedavisi:
- Yaşam tarzı değişiklikleri: Kilo kaybı, diyet değişiklikleri (tetikleyici gıdalardan kaçınmak) ve yemeklerden sonra hemen uzanmamak yardımcı olabilir.
- İlaçlar: Proton pompa inhibitörleri (PPI’lar) ve H2 blokerleri, mide asidi üretimini azaltır ve iyileşmeyi teşvik eder.
- Cerrahi: Şiddetli vakalarda, anti-reflü cerrahisi düşünülmesi gerekebilir.
Ne zaman tıbbi tedavi aramalısınız?
Göğüs ağrısı, göğüs sıkışması ve terleme, ciddi durumların belirtileri olabileceğinden, aşağıdaki durumları deneyimlediğinizde acil tıbbi yardım almalısınız:
- Şiddetli veya kalıcı göğüs ağrısı
- Ağrının kol, boyun veya çeneye yayılması
- Nefes darlığı
- Aşırı baş dönmesi veya bayılma
- Dinlenmekle geçmeyen semptomlar
Semptomlar yalnızca hafif iş veya egzersiz sırasında ortaya çıksa bile, yaşamı tehdit eden durumları dışlamak için bir sağlık uzmanı tarafından kapsamlı bir değerlendirme gereklidir.
