Makula ödemi nedir?
Makula ödemi, makulada sıvı birikintisinin oluşması sonucu bu bölgenin düzgün çalışmamasına ve görmenin bulanıklaşmasına yol açan bir durumdur.
Makula, retinanızın tam ortasında yer alır – gözün arkasında ışığı alıp beyne elektrik sinyalleri olarak gönderen alan. Makulanın görevi, milyonlarca ışık duyarlı hücresi ile net, merkezi bir görüş sağlamaktır.
Makula hasar gördüğünde, merkezi görüşünüz etkilenir – genellikle bulanık, çarpık veya daha karanlık gibi görünür.
Makula ödemi durumunda, hasarlı kan damarlarından sıvı sızar ve detaylı görüş ve renklerin inceliklerini görmemizi etkiler.
Makula ödemi, yaşa bağlı makula dejenerasyonunun belirtilerinden biridir.
Makula ödeminin belirtileri
Makula ödeminin belirtileri, makulanın ne kadar şiş olduğuna ve tek bir gözde mi yoksa her iki gözde mi olduğuna bağlı olarak değişir.
Çoğu insan aşağıdaki belirtilerden birini veya birkaçını fark eder:
- Bulanık veya titrek görme
- Görme kaybı/okuma zorluğu
- Soluk renkler
Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, bir göz doktoruna (optometrist) mümkün olan en kısa sürede gitmelisiniz. Şiddetli ve tedavi edilmemiş makula ödemi, görme yetinizde kalıcı ve ciddi hasara yol açabilir.
Diyabetik makula ödemi (belirtiler)
Diyabetikseniz, diyabetik makula ödemi riski taşıyor olabilirsiniz. Diyabetik makula ödeminin belirtileri yukarıdaki belirtilerle benzerlik gösterir; örneğin bulanık ve dalgalı görme veya renklerin soluk görünmesi gibi, ancak genellikle her iki gözde birden meydana gelir.
Diyabetik makula ödemi nedeniyle görmenin kötüleşmesi, günlük yaşam üzerinde önemli bir etki yapabilir, okuma veya işte zorluk çekmeye, boş zaman etkinliklerine katılmaya ve ev işleri ve kişisel bakım görevlerini yerine getirmeye yol açabilir.
Diyabetle ilgili diğer göz hastalıklarında olduğu gibi, göz sağlığınızın takibi için düzenli göz muayeneleri yaptırmalısınız.
Diyabetik makula ödemi, diyabetik retinopatiyle aynı mıdır?
Hayır, ancak bu iki durum birbirleriyle yakından ilişkilidir: Diyabetik retinopati, diyabetik makula ödeminin yaygın bir sebebidir; ve diyabetik makula ödemi, diyabetik retinopatiye sahip kişilerde görme kaybının en yaygın nedenidir.
Makula ödemi, retinopatinin kötüleşmesiyle tipik olarak gelişir, ancak diyabetik retinopatinin her aşamasında meydana gelebilir. Ancak, diyabetik retinopatiye sahip herkesin diyabetik makula ödemi geliştireceği anlamına gelmez. Uzmanlar, diyabetik retinopatiye sahip kişilerin yaklaşık %10’unun aynı zamanda diyabetik makula ödemine sahip olduğunu tahmin etmektedir.
Makula ödeminin nedenleri
Makula ödemi, kendisi bir hastalık değil, makulada sıvı birikmesine neden olan diğer hastalıkların veya göz travmalarının bir sonucudur.
Makula ödeminin yaygın nedenleri şunlardır:
- Diyabet: yüksek kan şekeri seviyeleri, kan damarlarını zayıflatır ve sıvının makulaya sızmasına neden olur.
- Makula dejenerasyonu: yaşlandıkça görme sorunlarının yaygın bir nedeni. Yaşa bağlı makula dejenerasyonu, ıslak ve kuru olmak üzere iki çeşide ayrılır.
- Genetik durumlar: bunun yaygın bir örneği retinitis pigmentosa’dır.
- Enflamatuvar göz hastalıkları: gözde enflamasyona ve şişmeye neden olan her şey makulayı etkileyebilir, örneğin üveit.
- Cerrahi: katarakt, glokom veya retina cerrahisi sonucunda makula ödemi meydana gelebilir.
- İlaçlar: kullandığınız ilaçları göz doktorunuza bildirmeniz önemlidir, çünkü bazı ilaçlar makula ödemine neden olabilecek yan etkilere sahip olabilir.
Makula ödemini teşhis etme
Göz doktoru, retinanızı iyi görmek için gözbebeklerinizi genişletebilir ve gözünüzün arkasını daha yakın bir şekilde incelemek için bir büyüteç kullanabilir. Ayrıca göz doktoru görmenizi test edecek, göz basıncınızı bir tonometre ile kontrol edecek ve şişlik olup olmadığını görmek için optik koherens tomografi makinesini kullanabilir.
Diyabetik makula ödemini teşhis etme
Diyabetik makula ödemi her zaman belirgin belirtiler göstermediğinden, gözlerinizi düzenli olarak kontrol ettirmeniz veya gözünüzde/farkındalıkta farklılık hissettiğinizde göz doktorunuza gitmeniz önemlidir.
Diyabetle ilgili olmayan makula ödemindeki gibi, optik koherens tomografi retinal kalınlığı ölçmek için çok kullanışlı bir yöntemdir; bu nedenle bu yöntem makuladaki şişlik (ödem) miktarını değerlendirmek için kullanılabilir. Bir göz doktoru, makula ödemini kapsamlı bir göz muayenesi ile kontrol edebilir; bu muayenede retina ve makulada anormallikler arayacaktır. Optik koherens tomografi, tedaviye nasıl yanıt verdiğinizi değerlendirmek ve gözün nasıl iyileştiğini görmek için de kullanılır.
Makula ödemi için tedavi
Makula ödemini etkili bir şekilde tedavi etmek için, kan damarlarının makulaya sızmasını durdurmak ve retinanın sıvıyı emmesini teşvik etmek gerekir.
Önemli olan, kan damarlarının neden sızdığını (diyabet, yüksek tansiyon veya ameliyat sonrası iltihap) bulmak ve ardından makuladaki şişliği ele almaktır.
Makula ödeminin tedavisi lazer terapisi, anti-VEGF enjeksiyonları, steroid ilaçlar, göz damlaları veya bazı durumlarda vitrektomi cerrahisi gibi yöntemleri içerebilir. Diyabetik makula ödemi tedavisi benzer olup, anormal kan damarlarının büyümesini engelleyici ilacı içeren kortikosteroidler gibi ilaçları da kapsar. Kortikosteroidler kısa vadede yardımcı olabilir ancak glokom ve katarakt gibi diğer komplikasyon riskini artırır. Alternatif olarak, lazer tedavisi, hasar görmüş retinal kan damarlarından sıvı sızmasını yavaşlatmaya yardımcı olabilen popüler bir tedavidir. Tedavi yöntemleri tek başına veya bir arada kullanılabilir.
Tedavi süreleri makula ödeminin altta yatan nedenine bağlı olarak değişiklik gösterebilir, ancak genellikle birkaç hafta veya ay sürer.
Sıkça sorulan sorular
Makula ödemi kendiliğinden geçer mi?
Makula ödemi kendiliğinden çözülme gösterebilir ancak, gözlerinizdeki her türlü değişiklikte olduğu gibi, bir doktorun gözlerinizi detaylı bir şekilde kontrol etmesi daha güvenlidir.
Makula ödemi nedeniyle kör olur musunuz?
Hayır, makula ödemi görme yetinizi ciddi şekilde etkileyebilir ancak tam körlüğe yol açacak kadar kötüleşmez.
Ancak, tedavi seçenekleri hakkında bir göz doktoruyla konuşmak ve başka bir durumun sorunlara neden olmadığından emin olmak her zaman daha güvenlidir.
