Eğer melanom cilt kanserine sahipseniz, prognozunuz hakkında sorularınız olabilir. Prognoz, doktorun kanserin birini nasıl etkileyeceği ve tedaviye nasıl yanıt vereceği konusunda en iyi tahmini olarak tanımlanır. Prognoz ve sağkalım oranı birçok faktöre bağlıdır. Sadece tıbbi geçmişinizi, kanserin türünü ve evresini, seçilen tedavileri ve tedaviye verilen yanıtı bilen bir doktor, tüm bu bilgileri sağkalım istatistikleri ile bir araya getirerek bir prognoz yapabilir.
Prognoz belirleyici faktör, kanserin bir yönü ya da kişinin (cinsiyet gibi) bir özelliği olup, doktorun prognoz yaparken dikkate alacağı bir unsurdur. Prediktif faktör ise bir kanserin belirli bir tedaviye nasıl yanıt vereceğini etkileyen bir faktördür. Prognoz ve prediktif faktörler genellikle birlikte ele alınır. Her ikisi de tedavi planı ve prognoz kararı verme sürecinde rol oynar.
Aşağıda melanom cilt kanseri için prognoz ve prediktif faktörler sıralanmıştır.
Tümör kalınlığı
Birincil tümörün kalınlığı önemli bir prognoz belirleyici faktördür. Bu, kanserin yayılma riskini tahmin etmeye yardımcı olur. Tümör ne kadar kalınsa, prognoz o kadar kötüleşir. 1 mm’den ince melanom cilt kanseri, vücudun diğer bölgelerine yayılma riski düşük olan bir kanser türüdür. 4 mm’den kalın melanom cilt kanseri ise, vücudun diğer bölgelerine yayılma ve tedavi sonrası tekrar etme (nüks etme) riski daha yüksek olan bir kanserdir.
Ülserasyon
Ülserasyon, açık bir yarası olan hasar görmüş cilt anlamına gelir. Birincil tümörde ülserasyon varsa, bu tümörün prognozu ülserasyon olmayan bir tümörden daha az elverişli olur. Ülserasyon varlığı, kanserin vücudun diğer bölgelerine yayılma ve tedavi sonrası tekrar etme riskini artırır.
Mitoz hızı
Mitoz hızı, kanser hücrelerinin ne kadar hızlı bölündüğünü ve büyüdüğünü ölçer. Belirli bir miktar kanser dokusundaki bölünen hücrelerin (mitoz) sayısıdır. Yüksek mitoz hızı, kötü bir prognoz ile ilişkilidir.
Kanserin ciltteki yeri
Kollar veya bacaklar (uzuvlar) üzerinde melanom cilt kanserine sahip olmanın, vücudun merkezi kısmında (gövde), baş veya boyun üzerinde melanom cilt kanserine sahip olmaktan daha iyi bir prognozu vardır. Ellerinin avuç içlerinde veya ayak tabanlarında melanom cilt kanseri olanların prognozu da diğer bölgelere göre daha kötü olmaktadır.
Cinsiyet
Melanom cilt kanseri olan kadınlar, melanom cilt kanseri olan erkeklere kıyasla genellikle daha iyi bir prognoz gösterirler. Bunun nedeni, kadınların daha sık olarak uzuvları etkileyen melanom gelişimi yaşaması, erkeklerin ise daha sık olarak gövde, baş veya boyun üzerinde melanom geliştirmesidir.
Yaş
35 yaşından genç bireylerin, melanom cilt kanserinin yakındaki lenf düğümlerine yayılma riski daha büyüktür. Ancak genel olarak, yaşlı bireylerin prognozu daha kötü olmaktadır.
Büyüme şekli
Nodüler melanom cilt kanserinin prognozu kötüleşmektedir çünkü bu tür kanser deri altında (dikey büyüme şekli) büyür ve tanı anında genellikle kalın olmaktadır.
Kanserli lenf düğümleri
Eğer kanser yakınındaki lenf düğümlerine yayılmışsa, prognoz kötüleşmektedir. Kanser içeren lenf düğümlerinin sayısı arttıkça prognoz daha kötü olmaktadır. 4 veya daha fazla yakın lenf düğümünde kanser bulunan bireylerin prognozu, 1 ile 3 kanserli lenf düğümüne sahip olanlara göre daha kötüdür.
Eğer büyümüş lenf düğümleri hissedilebiliyorsa (palpabl) veya görüntüleme testlerinde tespit edilmişse, prognoz, lenf düğümlerinde sadece az sayıda kanser (mikrometastaz) olduğunda olduğundan daha kötü olacaktır.
Uzak metastazlar
Vücudun diğer bölgelerine (uzak metastazlar olarak adlandırılır) yayılmış melanom cilt kanserinin, örneğin akciğer, karaciğer veya beyin gibi, prognozu kötü olmaktadır. Bu prognoz, kanserin başladığı yerden uzakta, ciltte diğer alanlara, deri altı dokusuna veya uzak lenf düğümlerine yayılmasına göre daha kötüdür.
Metastatik melanom için, kan dolaşımındaki yüksek laktat dehidrogenaz (LDH) seviyesi, LDH seviyesi normal olduğunda olduğundan daha kötü bir prognoz ile ilişkilidir.
