Parkinson hastalığının belirgin semptomları titreme, yavaş hareketler ve kas sertliğidir. Bir kişi ayrıca koordinasyon zorluğu, çeşitli motor dışı semptomlar ve diğer komplikasyonlarla da karşılaşabilir.

Ancak, bu komplikasyonların birçoğunu yönetmenin yolları vardır. Semptomların etkili bir şekilde yönetilmesi, Parkinson hastalığı olan birinin yaşam kalitesinin artmasına katkıda bulunabilir.

Bu yazıda, Parkinson hastalığı ile ilişkili bazı komplikasyonlar ve bu komplikasyonların nasıl yönetileceği hakkında daha fazla bilgi edineceksiniz.

1. Konuşma aktivitesi

Pakinson hastalığı kasları etkilediği için, bir kişinin sesi daha yumuşak ve anlaşılması zor hale gelebilir. Zamanla, düşünme yetisindeki değişiklikler de iletişim kurmayı zorlaştırabilir. Sosyal etkinlikler ve diğer aktiviteler zorlu hale gelebilir.

Konuşma terapisi, insanların etkili bir şekilde iletişim kurmaya devam etmelerine yardımcı olmak için önemlidir. Bu terapi, bir kişinin yaşam kalitesini artırabilir veya sürdürebilir.

2. Çiğneme ve yutma

Özellikle hastalığın ilerleyen aşamalarında çiğneme ve yutma zorlukları da ortaya çıkabilir. Bu zorluklar, otonom sinir sistemindeki veya yutak kasları olarak bilinen boğazdaki kaslardaki değişikliklerden kaynaklanır.

Bu değişiklikler, yemeklerin boğazda takılma ve boğulma riskini artırır ve bu durum hayati tehlike oluşturabilir. Eğer bu kişi yanlışlıkla yemek parçalarını akciğerlere alırsa, zatürre gelişebilir.

Ayrıca, bir kişi aşırı tükürük üretebilir veya tükürüğü kolayca yutamayabilir. Bu sorun, damak akıntısına yol açabilir ki bu durum kişiyi utandırabilir.

Bazı ilaçlar bu semptomları iyileştirebilir. Ayrıca, bir konuşma-dil terapisti bazen bir kişinin boğaz kaslarını yeniden eğitmesine yardımcı olabilir, böylece daha etkili bir şekilde yutabilirler.

3. Depresyon ve anksiyete

Parkinson hastalığında depresyon gelişebilir ve bu semptomları kötüleştirebilir.

Parkinson hastalarının yaklaşık %40–50’si aynı zamanda depresyon yaşamaktadır. Bu hastalığın bu yönü, birey ve sevdikleri için fiziksel semptomlar kadar zorlayıcı olabilir.

Diğer bazı nöropsikiyatrik semptomlar şunları içerir:

  • ruh hali bozuklukları
  • anksiyete
  • uyku problemleri
  • psikoz
  • düşünce ve davranış değişiklikleri

Ancak, depresyon belirtileri tedavi edilebilir ve iyileşme mümkündür.

Depresyon belirtileri ortaya çıkmaya başladığında tıbbi yardım almak, kişiye daha iyi bir yaşam kalitesi, geliştirilmiş işlevsellik ve semptomların yavaşlatılması şansı verebilir.

4. Cinsel disfonksiyon

Parkinson hastalığındaki çeşitli faktörler libido üzerinde etkili olabilir. Bir kişi orgazm olmakta veya ereksiyon gerçekleşdirmekte zorluk çekebilir.

Cinsel ilgi ve fiziksel işlevdeki düşüş, dopamin seviyelerindeki düşüş nedeniyle meydana gelebilir, American Parkinson Disease Association’a göre.

Bu problemin etkileri şunları içerir:

  • fiziksel hareketliliğin azalması
  • ereksiyon yeteneğini etkileyen kan akışının azalmış olması
  • orgazma ulaşmada zorluk

Aynı zamanda vajinal kuruluk da bir sorun olabilir.

Depresyon ve anksiyete, bir kişinin enerji seviyelerini ve cinsel ilişkiden keyif aldıkları şeylere olan ilgilerini azaltabilir. Yorgunluk da bir etken olabilir.

Depresyon ve ruh hali değişiklikleri, davranış ve tutumda da değişikliklere neden olabilir. Bir partner, sevdiğinin “eskisi gibi olmadığını” hissedebilir.

Nadir durumlarda, Parkinson hastaları için dopamin seviyelerini artıran ilaçlar, kişinin cinsel isteğini sıra dışı bir seviyeye yükseltebilir. Bu etkiler nadir olsa da, bazı insanlar için sorun haline gelebilir.

Cinsel aktiviteyi kesintiye uğratan semptomların birçoğunu tedavi etmenin yöntemleri vardır. Örneğin:

  • Diğer semptomlar ve komplikasyonlar için tedavi arayın.
  • Sıvı kaybını tedavi etmek için kayganlaştırıcı yağlar kullanın.
  • İlişkideki gerginlikleri gidermeye yardımcı olabilecek danışmanlık alın.

Eğer bir kişi erektil disfonksiyon yaşıyorsa, bir doktor aşağıdaki ilaçları reçete edebilir:

  • sildenafil (Viagra)
  • vardenafil (Levitra)
  • tadalafil (Cialis)
  • alprostadil (Caverject) gibi enjekte edilebilir ilaçlar
  • vakum pompaları ve penil implantlar gibi mekanik cihazlar

5. Uyku

Parkinson hastalarında uyku problemleri yaygındır.

Parkinson hastalığı, vücudun uyku ve uyanıklığı nasıl düzenlediğini etkileyebilir, ancak fiziksel sorunlar da uykusuzluğu artırabilir.

Uyku ile ilişkili bazı sorun örnekleri şunlardır:

  • uyku apnesi
  • gündüz uykululuğu
  • Kabuslar ve canlı rüyalar
  • huzursuz bacaklar veya bacak hareketlerinde sıçramalar
  • yatakta dönmede zorluk
  • uykuya dalmada zorluk
  • uyanıldıktan sonra uykuya geri dönmede zorluk

Bu sorunların olası nedenleri şunlardır:

  • bazı ilaçların etkisi
  • fiziksel rahatsızlık
  • iç saat sistemindeki değişiklikler

Bir doktor şunları önerebilir:

  • melatonin veya eszopiklon gibi ilaç tedavilerini denemek
  • ışık tedavisi almak
  • uyku apnesi olanlar için pozitif hava basıncı uygulaması denemek; ancak bu yöntemin potansiyel güvenlik sorunları nedeniyle tartışmalı olduğunu unutmayın
  • yaralanmaları önlemek için yatak etrafındaki nesneleri kaldırmak

Daha iyi veya daha güvenli bir uyku için bazı yaşam tarzı ipuçları şunlardır:

  • mümkünse düzenli bir yatak odası rutini izleyin
  • gündüz dışarıda egzersiz yapın
  • kahve, alkol ve diğer uyarıcılardan kaçının
  • yatak odasını sadece uyku için kullanın
  • serin, karanlık bir odada uyuyun

6. İdrar problemleri

Parkinson hastalarının yaklaşık %30–40’ı idrar problemleri yaşamaktadır. İdrar kaçırma, sık idrara çıkma veya idrar yapmada güçlük çekme gibi sorunlarla karşılaşabilirler. Otonom sinir sistemindeki değişiklikler bu sorunun bir nedenidir.

Gece tuvalete çıkma ihtiyacını azaltmak için hasta şu önerileri dikkate almalıdır:

  • Yatmadan 3 saat önce sıvı alımını durdurun.
  • Yatmadan önce tuvalete gidin.
  • İdrar yönetimini kolaylaştıracak ilaçlar hakkında doktorunuza danışın.

Bu sorunu çözebilecek ilaçlar şunlardır:

  • oxybutynin (Ditropan)
  • tolterodin (Detrol)
  • solifenacin (Vesicare)
  • darifenacin (Enablex)

7. Kabızlık

Bazı istatistikler, Parkinson hastalarının üçte ikisine kadarının kabızlık yaşadığını göstermektedir.

Bu sorunun bazı nedenleri şunlar olabilir:

  • kas zayıflığı
  • sıvı alımında olası bir azalma
  • bazı ilaçların yan etkileri
  • Parkinson hastalığının sindirim sistemini de kapsayan otonom sinir sistemi üzerindeki etkisi

Kabızlık, kaygı ve rahatsızlığı artırabilir ve bireyin yaşam kalitesini daha da azaltabilir.

Bu soruna bazı çözümler şunlardır:

  • laksatifler gibi ilaçlar almak
  • probiyotikler ve prebiyotikler içeren diyet müdahalelerini denemek
  • lif ve sıvı alımını artırmak
  • fizik tedavi görmek

Bir kişi kabızlık tedavisi için herhangi bir ilaç almadan önce doktora danışmalıdır, çünkü bazı ilaçlar ve alternatif tedaviler diğer ilaçlarla etkileşime girebilir.

8. Demans

Beyinde, Lewy cisimcikleri gibi proteinlerdeki değişiklikler Parkinson’da demansa yol açabilir.

Alzheimer Derneği, Parkinson hastalarının %50–80’inin sonunda demans geliştirdiğini tahmin etmektedir.

Bazı yaygın semptomlar şunlardır:

  • şeyleri hatırlamada zorluk, odaklanma zorluğu ve yargı yapma zorluğu
  • belirsiz konuşma
  • halüsinasyonlar ve sanrılar
  • depresyon, sinirlilik ve anksiyete
  • uyku zorlukları ve gündüz uykululuğu

İlaçlar, demansın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir, ancak semptomlar genellikle zamanla daha da şiddetlenir.

9. Ağrı

Ağrı, Parkinson hastalığının yaygın bir semptomudur. Toplam hastaların %60’ından fazlası ağrı hissetmektedir. Rahatsız edici semptomlar arasında, ağrı titreme ve kas sertliğinden sonra üçüncü sıradadır.

Parkinson hastalığı ile ilişkili ağrının %40–90’ı kas-iskelet kaynağıdır ve kişiler bu hissi genellikle yanma, kramplar veya sızlama olarak tanımlarlar.

Ağrıyı azaltmak için bazı yollar şunlardır:

  • Reçetesiz veya reçeteli ilaçlar almak
  • masaj, müzik terapisi, tai chi veya diğer tamamlayıcı terapileri denemek
  • omurilik uyarımı almak

Hastalar, ağrıyı azaltmanın uygun yollarını bulmak için sağlık ekibi ile birlikte çalışabilirler.

10. Kan Basıncı

Otonom sinir sistemi, kan akışını ve kan basıncını kontrol eder. Parkinson hastalığı bu sistemi etkileyerek gün boyunca kan basıncında değişikliklere neden olur.

Bir sorun, bir kişinin ayakta durduğunda baş dönmesine veya bayılmasına neden olan ortostatik hipotansiyondur.

Bazı kişiler, gece veya uzandıklarında yüksek tansiyon da yaşayabilir. Bu dalgalanmalar kalp problemlerine yol açabilir.

Bir doktor kan basıncını stabilize etmek ve dramatik değişiklikleri önlemek için bir ilaç reçete edebilir. Ayrıca kompresyon çorapları giymek de yardımcı olabilir.

11. Koku Duyusu

Parkinson hastalarının %95’inden fazlası, hastalığın sinir sistemi üzerindeki etkisi nedeniyle koku kaybı yaşamaktadır.

Bu, hastalığın erken bir semptomu olup, diğer semptomlar ortaya çıkmadan yıllar önce meydana gelebilir. Doktorlar bu belirtiyi Parkinson hastalığı için bir gösterge olarak görmektedir.

Özet

Parkinson hastalığı geniş bir semptom yelpazesine neden olabilir, ancak birçok olası komplikasyon da bulunmaktadır.

Doktorların Parkinson hastalığını tedavi etmek için reçete ettiği ilaçlar, belli bazı olumsuz etkilerde yaratabilir. Bu olumsuz etkilerin bazıları hastalığın belirtileri ve komplikasyonları ile örtüşebilir.