Farengit, boğazda rahatsızlık ve irritasyona neden olur. Birçok insan farengitin bulaşıcı olup olmadığını ve farengitin bulaşıcı kalma süresinin ne kadar sürdüğünü bilmek ister.
Farengit neden olur?
Farengit, virüsler, bakteriler veya alerjiler ya da irritanlar gibi diğer faktörler nedeniyle oluşur. Viral farengit, genellikle soğuk algınlığı ya da gripten kaynaklıdır ve çoğu vakayı oluşturur. Yaygın virüsler arasında rinovirüs, influenza ve adenovirüs yer alır. Bakteriyel farengit ise genellikle Streptococcus pyogenes (grup A streptokok) tarafından tetiklenir ve bu durum daha şiddetli bir form olan boğaz enfeksiyonuna yol açar. Daha nadir durumlarda, mantarlar, duman gibi irritanlar veya alerjiler farengite neden olabilir fakat bu vakalar genellikle bulaşıcı değildir.
Farengitin nedeni, doğrudan bulaşıcılığını etkiler. Viral ve bakteriyel farengit kolayca yayılırken, alerjiler gibi bulaşıcı olmayan nedenler, bulaşma riski oluşturmaz. Sebebin anlaşılması, ne kadar süre bulaşıcı kaldığınızı ve ne tür önlemler almanız gerektiğini belirlemenize yardımcı olur.
Farengit nasıl yayılır?
Farengit, solunum damlacıkları veya doğrudan temas yoluyla yayılır. Enfekte bir kişi öksürür, hapşırır veya konuşursa, virüs veya bakterileri içeren küçük damlacıklar havada yayılır. Bu damlacıklar yüzeylere düşebilir veya yakınındaki diğer kişiler tarafından solunabilir. Kapı kolları veya araç-gereçler gibi virüsle kirlenmiş yüzeylere dokunduktan sonra, ağız, burun veya gözlerinize dokunmak da enfeksiyonun yayılmasına neden olur. Nadir durumlarda, enfekte bir kişiyle yiyecek veya içecek paylaşmak patojeni bulaştırabilir.
Sıkışık ortamlar, okullar ya da ofisler gibi, bulaşma riskini artırır. Yetersiz hijyen, düzenli el yıkamamak gibi, yayılmayı daha da kolaylaştırır. Farengitin nasıl yayıldığını bilmek, bulaşıcı dönemin neden önemli olduğunu anlamanıza ve riski azaltmanıza yardımcı olur.
Viral farengitin bulaşıcı dönemi
Viral farengit, virüs vücudunuzdan aktif olarak atıldığı sürece bulaşıcı kalır. Bulaşıcı dönem genellikle semptomların görünmesinden bir ila iki gün önce başlar ve semptomlar sona erene kadar, genellikle başlangıcından sonra beş ila yedi gün devam eder. Ancak bazı virüsler, örneğin adenovirüs, özellikle çocuklarda veya bağışıklık sistemi zayıf olanlarda iki haftaya kadar bulaşıcı kalabilir.
Semptomların şiddeti her zaman bulaşıcılığı göstermez. Kendinizi daha iyi hissetseniz bile, virüs tamamen vücudunuzdan atılana kadar hala bulaştırıyor olabilirsiniz. Bağışıklık tepkisi ve belirli virüsler gibi faktörler, ne kadar süre bulaşıcı kaldığınızı etkiler. Örneğin, güçlü bir bağışıklık sistemi virüsü daha hızlı temizleyerek bulaşıcı dönemi kısaltabilir.
Bakteriyel farengitin bulaşıcı dönemi
Bakteriyel farengit, özellikle boğaz enfeksiyonu, farklı bir bulaşıcılık zaman çizelgesine sahiptir. Tedavi edilmediği sürece, boğaz enfeksiyonu semptomlar iyileşse bile iki hafta bulaşıcı kalır. Antibiyotik tedavisine, örneğin penisilin veya amoksisilin, başladıktan sonra bulaşıcı dönem genellikle 24 ila 48 saat içinde sona erer, eğer ilacı belirtilen şekilde alıyorsanız. Antibiyotik tedavisini tamamlamak, enfeksiyonun tamamen temizlenmesini sağlar ve romatizmal ateş gibi komplikasyonlardan korur.
Boğaz enfeksiyonunu doğrulamak için genellikle hızlı antijen testi veya boğaz swabı kültürü yapılır. Bakteriyel farengit şüpheniz varsa, hemen tıbbi yardım almak önemlidir. Tedaviye erken başlamak, bulaşıcı dönemi kısaltır ve çevrenizdeki kişileri korur.
Bulaşıcılığı etkileyen faktörler
Farengitin ne kadar süre bulaşıcı kalacağını etkileyen birkaç faktör vardır. Bağışıklık sisteminiz önemli bir rol oynar. Güçlü bir bağışıklık tepkisi enfeksiyonu daha hızlı temizler ve bulaşıcı dönemi azaltır. Aksine, stres, hastalık veya ilaçlar nedeniyle zayıflamış bir bağışıklık sistemi bulaşıcılığı uzatabilir.
Belirli patojenlerin de önemi vardır. Bazı virüsler, örneğin rinovirüs, kolayca yayılır ama çabuk temizlenir, diğerleri ise adenovirüs gibi daha uzun süre kalabilir. Boğaz enfeksiyonu gibi bakteriyel enfeksiyonların bulaşıcı dönemi kısaltılması için antibiyotikler gereklidir. Çevresel faktörler, başkalarıyla yakın temas veya yetersiz havalandırma gibi, bulaşma olasılığını artırabilir, hatta bulaşıcı dönem aynı kalsa bile.
Yaş da bulaşıcılığı etkiler. Çocuklar genellikle virüsleri veya bakterileri yetişkinlerden daha uzun süre yayar, bu da onların bulaşıcı kalmalarını uzatır. El yıkama ve öksürürken ağzınızı kapama gibi hijyen uygulamaları, patojenden bağımsız olarak yayılmayı önemli ölçüde azaltır.
Farengiti yaymanın önlenmesi
Farengiti yayma riskini en aza indirmek için proaktif adımlar atın. Öksürdükten veya hapşırdıktan sonra en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla sık sık ellerinizi yıkayın. Öksürürken veya hapşırırken damlacıkları sınırlamak için ağzınızı ve burnunuzu bir peçete veya dirseğinizle kapatın. Diğerleriyle yemek, içecek veya kişisel eşyalarınızı paylaşmaktan kaçının.
Farengitiniz varsa, bulaşıcı olmadığınız zamana kadar işten, okuldan veya kamu alanlarından uzak durun. Viral farengit için bu, genellikle beş ila yedi gün boyunca semptomlar sona erene kadar beklemek anlamına gelir. Bakteriyel farengit için, en az 24 ila 48 saat antibiyotik kullanımından sonra bekleyin. Ortak alanlarda maske takmak, bulaşma riskini daha da azaltır.
Sıklıkla dokunulan yüzeyleri, telefonlar, klavyeler ve kapı kolları gibi, dezenfekte ederek patojenin başkalarına yayılmasını önleyin. İyi hijyen ve izolasyon uygulamaları ailenizi, arkadaşlarınızı ve iş arkadaşlarınızı korur.
Ne zaman tıbbi yardım almalısınız?
Yüksek ateş, yutma güçlüğü veya şişmiş lenf düğümleri gibi şiddetli veya sürekli semptomlar yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına başvurun. Bu belirtiler bakteriyel farengit veya tedavi gerektiren komplikasyonları gösterebilir. Nefes almakta zorluk, döküntü veya eklem ağrınız varsa, bu durumlar romatizmal ateş veya peritonsiller apse gibi ciddi koşulların belirtileridir, bu nedenle acil yardım alın.
Bir doktor, farengitinizin viral mi yoksa bakteriyel mi olduğunu belirlemek için testler yapabilir. Bakteriyel enfeksiyonlar için, hızlı tedavi antibiyotikler ile bulaşıcı dönemi kısaltır ve komplikasyonları önler. Viral bir nedenden şüpheniz olsa bile, tıbbi tavsiye, doğru yönetim ve iç huzuru sağlar.
Farengiti evde yönetim
Bulaşıcı dönemin geçmesini beklerken, semptomları hafifletmek için evde tedavi yöntemleri uygulayabilirsiniz. Boğazınızı yatıştırmak ve sıvı kaybını önlemek için bol sıvı, su veya bitki çayı içmeyi unutmayın. Şişliği azaltmak için tuzlu ılık su ile gargara yapın. Havayı nemli tutmak için bir nemlendirici kullanın; bu da boğaz irritasyonunu hafifletir.
Reçetesiz satılan ilaçlar, boğaz pastilleri veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler geçici rahatlama sağlar. Dinlenmek, bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve vücudunuzun enfeksiyonla daha hızlı savaşmasına yardımcı olur. Duman veya güçlü kokular gibi irritanlardan kaçının; bu durum semptomları kötüleştirir ve iyileşmeyi uzatır.
