Koroner arter hastalığı nasıl teşhis edilir?

Koroner arter hastalığı, ülkemizdeki en yaygın kalp hastalığı türüdür. Bu hastalık bazen koroner kalp hastalığı veya iskemi kalp hastalığı olarak da adlandırılır.

Bu makalede, doktorların koroner arter hastalığını nasıl teşhis ettiğini ve teşhise hazır olmak için neler yapmanız gerektiğini öğreneceksiniz.

Bazı insanlar için koroner arter hastalığının ilk belirtisi kalp krizidir. Koroner arter hastalığı, kalbe (koroner arterler olarak adlandırılan) ve vücudun diğer kısımlarına kan sağlayan arterlerin duvarlarında plak birikmesi sonucu oluşur.

Plak, arter içerisindeki kolesterol ve diğer maddelerin birikimiyle oluşur. Plak birikimi, zamanla arterlerin iç kısmının daralmasına neden olur ve bu da kan akışını kısmen veya tamamen engelleyebilir. Bu sürece ateroskleroz denir.

Koroner arter hastalığının belirtileri

Angina ya da göğüs ağrısı ve rahatsızlığı, koroner arter hastalığının en yaygın belirtisidir. Angina, arterlerde çok fazla plak biriktiğinde ve arterlerin daralmasına neden olduğunda ortaya çıkabilir. Daralmış arterler, kalp kasınıza ve vücudun diğer kısımlarına kan akışını engellediği için göğüs ağrısına yol açabilir.

Pek çok insan için koroner arter hastalığının ilk ipucu kalp krizidir. Kalp krizi belirtileri şunlardır:

• Göğüs ağrısı veya rahatsızlık (angina)
• Güçsüzlük, baş dönmesi, bulantı veya soğuk terleme
• Kollarda veya omuzda ağrı veya rahatsızlık
• Nefes darlığı

Zamanla, koroner arter hastalığı kalp kasını zayıflatabilir. Bu süreç kalp yetmezliğine yol açabilir; bu da kalbin kanı gerektiği gibi pompalayamadığı ciddi bir durumdur.

Koroner arter hastalığının tanısı

Doktor, sağlık geçmişiniz hakkında sorular soracak, fizik muayene yapacak ve rutin kan testleri isteyecektir. Doktor, ayrıca aşağıdaki tanı testlerinden birini veya birkaçını önerilebilir:

• Elektrokardiyogram (EKG). Elektrokardiyogram, kalbinizden geçmekte olan elektrik sinyallerini kaydeder. EKG, genellikle daha önceki bir kalp krizinin veya devam eden bir kalp krizinin kanıtlarını ortaya çıkarabilir.
• Ekokardiyogram. Ekokardiyogram, kalbinizin görüntülerini oluşturmak için ses dalgalarını kullanır. Bir ekokardiyogram sırasında doktor, kalp duvarının tüm parçalarının kalbin pompalama aktivitesine normal şekilde katkıda bulunup bulunmadığını belirleyebilir. Zayıf hareket eden parçalar, kalp krizi sırasında zarar görmüş olabilir ya da yeterince oksijen alamıyor olabilir. Bu, koroner arter hastalığının veya diğer durumların bir işareti olabilir.
• Egzersiz sırasında test. Belirtileriniz en çok egzersiz sırasında ortaya çıkıyorsa, doktorunuzdan bir koşu bandında yürümeyi veya sabit bir bisiklete binmeyi isteyebilir. Bazen, bu egzersizler sırasında ekokardiyogram da yapılır. Bazı durumlarda, egzersiz yerine kalbinizi uyaracak ilaçlar kullanılabilir.
• Egzersiz sırasında nükleer test. Bu test, egzersiz sırasında yapılan teste benzer, ancak EKG kayıtlarına görüntüler ekler. Bu test, dinlenme ve egzersiz sırasında kalp kasınıza kan akışını ölçer. Vücudunuza bir izleyici madde enjekte edilir ve özel kameralar kalbinizde daha az kan akışı olan alanları tespit edebilir.
• Kalp kateterizasyonu ve anjiyogram. Kalp kateterizasyonu sırasında, bir doktor nazikçe kasık, boyun veya kolunuzda bir arter veya damara kateter yerleştirir ve kalbinize kadar ulaştırır. Kateterin doğru konuma yerleştirilmesi için röntgen görüntüleri kullanılır. Bazen, kateterden boya enjekte edilir. Bu boya, kan damarlarının görüntülerde daha iyi görünmesini sağlar ve tıkanıklıkları ortaya çıkarır. Eğer tedavi gerektiren bir tıkanıklığınız varsa, katetere bir balon sokulup şişirilerek koroner arterlerdeki kan akışı iyileştirilebilir. Genellikle genişletilmiş arterin açık kalması için bir kafes tüpü (stent) kullanılır.
• Kalp BT taraması. Kalp için yapılan bir BT taraması, doktorunuza arterlerinizde daralmalara neden olabilecek kalsiyum birikintilerini görme konusunda yardımcı olabilir. Eğer önemli miktarda kalsiyum keşfedilirse, koroner arter hastalığı muhtemel olabilir. Bir BT koroner anjiyografisi, damar yoluyla verilen kontrast boyası kullanarak kalp damarlarınızın detaylı görüntülerini oluşturur.

Bir doktorla randevuya hazırlanma

Eğer koroner arter hastalığı belirtilerine veya risk faktörlerine sahip olduğunuzu biliyorsanız, muhtemelen birincil bakım doktorunuza görünmek üzere randevu alacaksınız. Sonunda bir kalp uzmanına (kardiyolog) sevk edilebilirsiniz.

Randevunuza hazırlanmanıza ve doktorunuzun size neler soracağını bilmenize yardımcı olacak bazı bilgiler:

• Randevu öncesinde herhangi bir kısıtlama olduğunun farkında olun. Randevu aldığınızda, doktorunuza önceden yapmanız gereken bir şey olup olmadığını, örneğin diyetinizi kısıtlayıp kısıtlamayacağınızı sorun. Bazı testler için, örneğin, önceden bir süre aç kalmanız gerekebilir.
• Yaşadığınız belirtileri not edin, koroner arter hastalığı ile ilgisi olmayanları da dahil olmak üzere.
• Ana tıbbi bilgilerinizi not edin, tanı aldığınız diğer rahatsızlıklar, aldığınız tüm ilaçlar ve takviyeler ile kalp hastalığı aile tarihinizi de ekleyin.
• Randevuya sizinle gelebilecek bir aile üyesi veya arkadaş bulun. Sizinle birlikte gelen biri, doktorun ne söylediğini hatırlamanıza yardımcı olabilir.
• Doktorunuza sormak için bir soru listesi oluşturun.

İlk randevunuzda doktorunuza sormanız gereken sorular:

• Belirti ve semptomlarımın muhtemel nedenleri nelerdir?
• Hangi testleri yaptırmam gerekiyor?
• Bir uzmana görünmem gerekir mi?
• Sonraki randevuma kadar herhangi bir kısıtlamaya uymalı mıyım?
• Acil durumlar için hangi belirtiler acil bir telefon numarasını aramayı gerektirir?

Eğer bir kardiyologa sevk ediliyorsanız, sormanız gereken sorular şunlardır:

• Tanı nedir?
• Bu durumdan uzun vadede komplikasyon riski nedir?
• Hangi tedavi yöntemini önerirsiniz?
• İlaç öneriyorsanız, muhtemel yan etkileri nelerdir?
• Cerrahiden yararlanabilir miyim? Neden veya neden değil?
• Hangi diyet ve yaşam tarzı değişikliklerini yapmalıyım?
• Uymam gereken kısıtlamalar nelerdir?
• Ne sıklıkta takip randevularına geleceksiniz?
• Başka sağlık sorunlarım var. Bu sorunları nasıl birlikte yönetebilirim?

Durumunuzla ilgili ek sorular sormaktan çekinmeyin.

Doktorunuzun sorabileceği sorular

Kalbe ilişkin belirti ve semptomlarınızı inceleyen bir doktor veya kardiyolog şunları sorabilir:

• Belirtileriniz nelerdir?
• Belirtileri ne zaman yaşamaya başladınız?
• Belirtileriniz zamanla kötüleşti mi?
• Göğüs ağrınız veya nefes almakta zorluk çekiyor musunuz?
• Egzersiz veya fiziksel etkinlik belirtilerinizi kötüleştiriyor mu?
• Ailenizde kalp sorunlarına dair bir durum var mı?
• Başka sağlık koşullarınız var mı?
• Hangi ilaçları alıyorsunuz?
• Hiç radyoterapi ile tedavi edildiniz mi?
• Tipik bir haftada ne kadar egzersiz yapıyorsunuz?
• Tipik günlük diyetiniz nedir?
• Tütün kullanıyor musunuz? Ne kadar sigara içiyorsunuz?
• Alkol içiyor musunuz? Ne kadar içiyorsunuz?