Kalp yetmezliği, kalbin vücuttaki kanı düzgün bir şekilde pompalayamaması anlamına gelir. Kalp yetmezliği genellikle kalbin çok zayıf veya sert hale gelmesi nedeniyle gerçekleşir. Bu makale, kalp yetmezliğinin teşhis sürecini açıklamaktadır.
Kalp yetmezliği bazen konjestif kalp yetmezliği olarak adlandırılmaktadır, ancak bu isim günümüzde yaygın olarak kullanılmamaktadır.
Kalp yetmezliği belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Belirtiler aniden başlayabilir veya haftalar veya aylar boyunca yavaş yavaş gelişebilir.
Kalp yetmezliğinin ana belirtileri
Kalp yetmezliğinin en yaygın belirtileri şunlardır:
- nefes darlığı – bu belirti, aktiviteden sonra veya dinlenirken ortaya çıkabilir; yatarken daha kötüleşebilir ve gece nefes almak için uyanabilirsiniz
- yorgunluk – çoğu zaman yorgun hissedebilirsiniz ve egzersiz sizi yorgun düşürebilir
- şişmiş ayak bilekleri ve bacaklar – bu belirti, sıvı birikiminden (ödem) kaynaklanır; sabahları daha iyi olabilir ve günün ilerleyen saatlerinde kötüleşebilir

Daha az yaygın belirtiler
Kalp yetmezliğinin diğer belirtileri şunları içerebilir:
- sürekli öksürük, özellikle gece daha kötüleşebilir
- hışırtılı solunum
- şişkin karın
- iştah kaybı
- ağırlık artışı veya kaybı
- şuur bulanıklığı
- baş dönmesi ve bayılma
- hızlı kalp atışı
- çarpıntı (kalpte düzensiz veya hızlı atış)
Kalp yetmezliği olan bazı kişiler ayrıca depresyon ve anksiyete hissi de yaşayabilirler.
Doktorlar tarafından kalp yetmezliği teşhisi
Kalp yetmezliğini teşhis etmek için doktorunuz, sağlık tarihinizi dikkatlice inceleyecek, belirtilerinizi değerlendirecek ve fiziksel bir muayene yapacaktır. Doktorunuz ayrıca yüksek tansiyon, koroner arter hastalığı veya diyabet gibi risk faktörlerini de değerlendirecektir.
Doktorunuz, akciğerlerinizi dinlemek için bir stetoskop kullanarak tıkanma belirtilerini kontrol edebilir. Stetoskop ayrıca kalp yetmezliğini gösterebilecek anormal kalp seslerini de algılayabilir. Doktorunuz boyundaki damarları inceleyebilir ve karın ile bacaklarda sıvı birikimini kontrol edebilir.
Fiziksel muayeneden sonra, doktorunuz aşağıdaki testlerden bazılarını isteyebilir:
- Kan testleri. Doktorunuz, kalbi etkileyebilecek hastalıkların belirtilerini aramak için bir kan örneği alabilir. Teşhisiniz diğer testlerden kesin değilse, N-terminal pro-B-tipi natriüretik peptid (NT-proBNP) adı verilen bir kimyasal için de kontrol edebilir.
- Göğüs röntgeni. Röntgen görüntüleri, doktorunuzun akciğerlerinizin ve kalbinizin durumunu görmesine yardımcı olur. Doktorunuz ayrıca röntgeni, kalp yetmezliği dışında belirtilerinizi ve semptomlarınızı oluşturabilecek durumları teşhis etmek için kullanabilir.
- Elektrokardiyogram (EKG). Bu test, kalbinizin elektriksel aktivitesini cildinize bağlı elektrotlar aracılığıyla kaydeder. Elektrokardiyogram, doktorunuzun kalp ritmi sorunlarını ve kalp hasarını teşhis etmesine yardımcı olur.
- Ekokardiyogram. Ekokardiyogram, ses dalgalarını kullanarak kalbinizin video görüntüsünü üretir. Bu test, doktorların kalbinizin boyutunu ve şeklini ve olası anormalliklerini görmelerine yardımcı olabilir. Ekokardiyogram, kalbinizin pompalama verimliliğini ölçen ejection fraction değerini de ölçer ve bu değer, kalp yetmezliğini sınıflandırmak ve tedaviye yön vermek amacıyla kullanılmaktadır.
- Efor testi. Bu test, kalbinizin sağlığını ölçerek efor sırasında nasıl tepki verdiğini belirler. Yürüyüş bandında yürümek ya da kalbinizi egzersizle uyaracak bir ilaç almak için bağlı olabilirsiniz. Bazen, kalbinizin ve akciğerlerinizin oksijen alabilme ve karbondioksit atabilme kapasitesini ölçen bir maske takarken de test yapılabilir. Doktorunuz ayrıca egzersiz yaparken kalbinizin görüntülerini görmek istiyorsa, test sırasında kalbinizi görselleştirmek için görüntüleme tekniklerini kullanabilir.
- Kalp bilgisayarlı tomografi (BT) taraması. Kalp BT taramasında, bir masanın üzerinde bir doughnut şeklindeki makinenin içine yatarsınız. İçerideki röntgen tüpü, vücudunuzun etrafında döner ve kalbinizin ve göğsünüzün görüntülerini toplar.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Kalp MRI’sında, manyetik bir alan üreten uzun silindirik bir makinenin içine yatarak pozisyon alırsınız. Bu, bazı hücrelerinizdeki atom parçacıklarını hizalar. Bu hizalanmış parçacıklara radyo dalgaları gönderilir ve kalbinizin görüntülerini oluşturan sinyaller üretilir.
- Koroner anjiyogram. Bu testte, ince, esnek bir tüp (kateter) kasık veya kolunuzdaki bir kan damarına yerleştirilir ve aort aracılığıyla koroner arterlere yönlendirilir. Kateter aracılığıyla enjekte edilen bir boya, kalbinizi besleyen arterleri röntgende görünür hale getirir ve doktorların tıkanıklıkları tespit etmesine yardımcı olur.
- Myokard biyopsisi. Bu testte, doktorunuz boynu veya kasığıdaki bir damara küçük, esnek bir biyopsi kablosu yerleştirir ve kalp kasından küçük parçalar alır. Kalp yetmezliğine neden olabilecek belirli kalp kası hastalıklarını teşhis etmek için bu test yapılabilir.



Kalp yetmezliğinin sınıflandırılması
Bu testlerin sonuçları doktorların belirtilerinizin ve semptomlarınızın nedenini belirlemesine ve kalbinizi tedavi etmek için bir program geliştirmesine yardımcı olur. Durumunuz için en uygun tedaviyi belirlemek amacıyla doktorlar kalp yetmezliğini iki sistem kullanarak sınıflandırabilir:
- New York Kalp Derneği sınıflandırması. Bu belirtiye dayalı ölçek, kalp yetmezliğini dört kategoriye ayırır. I. sınıf kalp yetmezliğinde hiçbir belirtiniz yoktur. II. sınıf kalp yetmezliğinde günlük aktivitelerinizi zorluk çekmeden yapabilirsiniz, ancak efor harcadığınızda nefes darlığı veya yorgunluk hissi yaşayabilirsiniz. III. sınıfta ise günlük aktiviteleri tamamlamakta zorlanırsınız ve IV. sınıf en ciddi durumdur; dinlenirken bile nefes darlığı hissedersiniz.
- Amerikan Kardiyoloji Koleji/ Amerikan Kalp Derneği Rehberi. Bu aşamaya dayalı sınıflandırma sistemi A’dan D’ye kadar harfler kullanır. Sistem, kalp yetmezliği geliştirme riski altında olan kişiler için bir kategori içerir. Örneğin, kalp yetmezliği için birçok risk faktörüne sahip ancak herhangi bir belirtisi veya semptomu olmayan bir kişi A aşamasındadır. Kalp hastalığı olan fakat kalp yetmezliği belirtileri veya semptomları göstermeyen bir kişi B aşamasındadır. Kalp hastalığı olan ve kalp yetmezliği belirtilerini yaşayan veya yaşamış bir kişi C aşamasındadır. İleri düzeyde kalp yetmezliği olan ve özel tedavi gerektiren bir kişi D aşamasındadır. Doktorlar bu sınıflandırma sistemini, risk faktörlerinizi belirlemek ve kalp yetmezliğini önlemek veya geciktirmek amacıyla erken, daha agresif tedavi başlatmak için kullanmaktadır.
Bu puanlama sistemleri birbirinden bağımsız değildir. Doktorlar genellikle en uygun tedavi seçeneklerinizi belirlemek için bu puanlama sistemlerini bir arada kullanır. Kalp yetmezliğinizin ciddiyetini belirlemekle ilgileniyorsanız, doktorunuza puanınızı sorun. Doktorunuz puanınızı yorumlamanıza ve sağlık durumunuza göre tedavi planınızı oluşturmanıza yardımcı olabilir.