Mesane enfeksiyonu, diğer adıyla sistit, idrar yolu enfeksiyonlarının yaygın bir türüdür. Enfeksiyon, mesane zarında iltihaplanmaya neden olur ve sık idrara çıkma ihtiyacı, idrar yaparken ağrı, alt karın rahatsızlığı ve bulanık veya kötü kokulu idrar gibi belirtilerle sonuçlanır. Bakteriyel mesane enfeksiyonları için reçeteli antibiyotikler standart tedavi olsa da, birkaç reçetesiz ilaç, tıbbi tedavi alana kadar belirtilerinizi hafifletebilir.
Bu yazıda, mesane enfeksiyonunun nedenlerini, belirtilerini hafifleten en iyi reçetesiz ilaçları ve bu ilaçları güvenli bir şekilde nasıl kullanacağınızı öğreneceksiniz.
Mesane enfeksiyonunun nedenleri
Mesane enfeksiyonu genellikle bakterilerin idrar yoluna girip mesanede çoğalması sonucunda meydana gelir. Çoğu durumda, bakteriler sindirim sisteminden gelir ve anüs çevresinden üretraya (idrarın vücut dışına çıktığı tüp) doğru yol alırlar. Kadınların üretraları erkeklerden daha kısa olduğu için bakterilerin mesaneye ulaşması daha kolaydır; bu nedenle mesane enfeksiyonları kadınlarda daha yaygındır.
Mesane enfeksiyonunun yaygın nedenleri şunlardır:
- Escherichia coli (E. coli): Bağırsaklarda normalde yaşayan bu bakteri, tüm mesane enfeksiyonu vakalarının %90’ına kadar neden olur.
- Cinsel aktivite: Seks sırasında bakteriler üretraya doğru itilmiş olabilir. Seks sonrası idrara çıkmak, bakterilerin atılmasına yardımcı olabilir.
- Yetersiz hijyen: Tuvalet sonrası önden arkaya silmek, anal bölgeden bakterilerin üretraya geçişine sebep olabilir.
- İdrarı çok uzun süre tutmak: İdrarı ertelettiğinizde bakterilerin mesanede çoğalma süresi uzar.
- Sıvı almakta yetersizlik: Yeterince sıvı tüketmemek, idrar yapma sıklığını azaltır ve vücudun bakterileri atma yeteneğini azaltır.
- İdrar yolu tıkanıklığı: Böbrek taşları veya büyümüş prostat (erkeklerde) idrar akışını engelleyebilir ve enfeksiyon riskini artırabilir.
- Kater kullanımı: Uzun süreli idrar kateteri kullanımı, bakteriyel kontaminasyon riskini artırır.
- Zayıflamış bağışıklık sistemi: Diyabet gibi kronik hastalıklar veya kemoterapi gibi tedaviler, vücudun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğini zayıflatabilir.
- Menopoz: Menopoz sonrası östrojen seviyelerindeki düşüş, mesane zarının incelmesine neden olur ve enfeksiyona daha hassas hale getirebilir.
Mesane enfeksiyonu yaygın bir durum olsa da, özellikle kadınlarda, göz ardı edilmemelidir. Nedeninin tanınması, gelecekteki enfeksiyonları önlemeye yardımcı olabilir ve ne zaman tıbbi yardım almanız gerektiğini bilmenize yardımcı olabilir.
Mesane enfeksiyonunu tedavi etmek için en iyi reçetesiz ilaçlar
Reçetesiz ilaçlar enfeksiyonu tedavi etmez, ancak belirtileri hafifletebilir ve daha rahat hissetmenizi sağlar. Bu ilaçlar, ağrı, iltihap ve idrar rahatsızlığını hedef alır. Bazı ürünler ayrıca mesane sağlığını destekleyen veya enfeksiyonun tekrarını önleyen bitkisel veya doğal bileşenler içerir.
Bir mesane enfeksiyonu şüphesi durumunda yine de bir doktora gitmelisiniz, özellikle belirtileriniz iki günden fazla sürerse. Tedavi edilmemiş mesane enfeksiyonu böbreklere yayılabilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Aşağıda mesane enfeksiyonunu tedavi etmek için bazı iyi reçetesiz ilaçlar verilmiştir.
1. Fenazopiridin (marka isimleri: AZO, Uristat, Pyridium)
Fenazopiridin bir idrar yolu analjeziktir. Bu ilaç, idrar yolu zarını yatıştırarak ağrı, yanma hissi, idrara çıkma aciliyeti ve idrar yaparken rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olur. Bu ilaç enfeksiyonu tedavi etmez, ancak antibiyotikler için beklerken daha iyi hissetmenizi sağlar.
Fenazopiridin ilacını etiket üzerindeki talimatlara göre, genellikle iki günden fazla olmamak kaydıyla almanız gerekmektedir. Tipik yetişkin dozu günde üç kez yemeklerden sonra 95–200 mg’dır. Tavsiye edilen doz veya süreyi aşmayın.
Dikkat edin:
- Bu ilaç idrarı parlak turuncu veya kırmızı renge dönüştürür. Bu normal ve zararsızdır.
- Bu ilacı böbrek hastalığınız varsa doktora danışmadan kullanmamalısınız.
- Bu ilacı bir sağlık profesyoneli yönlendirmezse 48 saatten fazla almayın.
2. Metenamin ve sodyum salisilat içeren idrar ağrısını giderici tabletler (marka adı: Cystex)
Bu ilaç iki etkin maddeyi birleştirir. Metenamin, asidik idrarda formaldehide dönüşerek bakteriyel büyümeyi baskılayan bir idrar antiseptiği olarak görev yapar. Sodyum salisilat, mesane ve idrar yolu iltihabını hafifleten bir non-steroidal anti-inflamatuar ilaçtır.
Günde dört kez bir veya iki tablet bir bardak su ile alabilirsiniz. Paket talimatlarını takip etmeyi unutmayın.
Dikkat edin:
- Bu ilaç enfeksiyonu tedavi etmez ama bakteriyel büyümeyi yavaşlatabilir ve belirtileri hafifletebilir.
- Bu ilaç, aspirin veya salisilatlara alerjiniz varsa kullanılmamalıdır.
- Metenaminin etkili olabilmesi için asidik idrar gerekinmektedir, bu nedenle antiasitlerden kaçınmanız ya da idrarınızı asidik hale getirmek için C vitamini almanız gerekebilir.
3. İbuprofen (marka adları: Advil, Motrin)
İbuprofen, iltihabı ve ağrıyı azaltan yaygın bir non-steroidal anti-inflamatuar ilaçtır. Bu ilaç, mesane ağrısını hafifletir ve mesane duvarındaki iltihaptan kaynaklanan karın kramplarını azaltır.
Yetişkinler, her 4-6 saatte bir 200-400 mg alabilirler. Doktor tavsiyesi olmadan günde 1,200 mg’ı aşmayın.
Dikkat edin:
- İbuprofen’i mide rahatsızlığını önlemek için yemekle birlikte almanız gerekir.
- Böbrek problemleriniz, mide ülserleriniz veya gastrointestinal kanama öykünüz varsa ibuprofen kullanmaktan kaçının.
- Bu ilaç enfeksiyonu tedavi etmez, ancak ağrıyı azaltabilir ve rahatlığınızı artırabilir.
4. Asetaminofen (marka adı: Tylenol)
Asetaminofen, ağrı kesici ve ateş düşürücü bir ilaçtır. Asetaminofen, non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlar kadar anti-inflamatuar etkileri yoktur, fakat mesane enfeksiyonu ile ilişkili genel ağrı ve rahatsızlıkları azaltabilir.
Her 4-6 saatte bir 325-650 mg veya her 6-8 saatte bir 1,000 mg alabilirsiniz. 24 saatte 4,000 mg’ı aşmayın.
Dikkat edin:
- Bu ilaç, non-steroidal anti-inflamatuar ilaçlara göre mideye daha az zararlıdır.
- Asetaminofen içeren diğer ürünlerle birleştirilmemelidir çünkü aşırı doz riski taşır.
- Önerilen dozlarda alındığında, asetaminofen hamilelikte güvenli olarak kullanılır, ancak her zaman doktorunuza danışmalısınız.
5. D-mannoz takviyeleri
D-mannoz, kızılcık gibi meyvelerde doğal olarak bulunan bir tür şekerdir. Bu, idrar yolundaki Escherichia coli bakterilerine (mesane enfeksiyonu vakalarının en yaygın nedeni) bağlanarak mesane duvarına yapışmalarını önler. Bu da bakterilerin idrar yoluyla atılmasına neden olur.
D-mannozu su ile karıştırılmış toz veya kapsül halinde alabilirsiniz. Tipik doz, önleme için veya mesane enfeksiyonunun erken aşamalarında günde bir veya iki kez 500 mg ile 2,000 mg arasında değişir.
Dikkat edin:
- Bu takviye, tekrar eden mesane enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olur.
- D-mannoz çoğu insan için güvenli kabul edilir, ancak hafif sindirim rahatsızlığına neden olabilir.
- D-mannoz bakterileri öldürmez veya antibiyotikleri değiştirmez, ancak üriner sağlığı destekleyebilir.
6. Kızılcık özütü veya kızılcık suyu
Kızılcık, Escherichia coli bakterilerinin mesane zarına yapışmasını önleyebilecek proantosiyanidinleri içerir. Bu mekanizma D-mannozun mekanizması ile benzerdir. Araştırma sonuçları karışık olsa da, birçok insan tekrar eden idrar yolu enfeksiyonlarını önlemek için kızılcık takviyeleri veya kızılcık suyu kullanmaktadır.
Kızılcık özütü kapsüllerini (genellikle günde 300–500 mg) alabilir veya günde bir veya iki kez 240-480 mL şekersiz kızılcık suyu içebilirsiniz.
Dikkat edin:
- Eklenmiş şeker içeren kızılcık suyundan kaçının, çünkü mesaneyi tahriş edebilir.
- Kızılcık takviyeleri genellikle güvenlidir ancak warfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlarla etkileşebilir.
- Bu takviye aktif bir mesane enfeksiyonunu tedavi etmez ama tekrarlama oranını azaltabilir.
Ne zaman bir doktora gitmek gerekir?
Reçetesiz ilaçlar rahatlama sağlar, ancak tıbbi tedavi yerine geçmez. Şayet:
- Belirtileriniz 48 saatten fazla sürüyorsa
- Ateş, üşüme veya sırt ağrınız varsa (böbrek enfeksiyonunu gösterebilir)
- İdrarınızda kan görüyorsanız
- Sık sık mesane enfeksiyonu geçiriyorsanız
- Hamile iseniz veya diyabet veya zayıflamış bağışıklık sisteminiz varsa.
Unutmayın ki yalnızca doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler, bakteriyel bir mesane enfeksiyonunu tamamen tedavi edebilir.
