Mesane kanseri nedir?
Mesane kanseri, mesanedeki hücrelerde başlayan kanser türüdür. Mesane, alt karın bölgesinde idrarı depolayan boş bir kas organıdır.
Mesane kanseri en sık iç yüzey hücrelerinden (ürotheliyal hücreler) başlar. Ürotheliyal hücreler, böbreklerde ve böbrekleri mesaneye bağlayan tüplerde (üreterler) de bulunur. Ürotheliyal kanser, böbreklerde ve üreterlerde de oluşabilir, ancak mesanede oluşma olasılığı çok daha yüksektir.
Mesane kanseri vakalarının çoğu, kanserin iyi bir şekilde tedavi edilebildiği erken aşamalarda teşhis edilir. Ancak, erken evre mesane kanserleri başarılı tedaviden sonra geri dönebilir. Bu nedenle, mesane kanseri olan kişilerin tedavi sonrasında yıllarca tekrarlayan mesane kanserini izlemek için takip testlerine ihtiyaçları vardır.
Mesane kanseri belirtileri
Mesane kanseri belirtileri şunları içerebilir:
- İdrarda kan (hematüri), bu durum idrarın parlak kırmızı veya kola rengi gibi görünmesine neden olabilir, ancak bazen idrar normal görünebilir ve kan bir laboratuvar testinde tespit edilebilir.
- Sık idrara çıkma
- Ağrılı idrara çıkma
- Sırt ağrısı
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Eğer idrarınızda renk değişikliği fark ederseniz ve kan içerebileceğinden endişeleniyorsanız, kontrol için bir doktor randevusu almanız gerekir. Sizi endişelendiren başka belirtileriniz varsa da doktora görünmelisiniz.
Mesane kanserine ne sebep olur?
Mesane kanseri, mesanedeki hücrelerin DNA’sında değişiklikler (mutasyonlar) meydana geldiğinde başlar. Bir hücrenin DNA’sı, hücrenin ne yapması gerektiğini belirten talimatları içerir. Bu değişiklikler, hücrenin hızla çoğalmasını ve sağlıklı hücrelerin ölmesi gerektiğinde bile yaşamaya devam etmesini söyler. Anormal hücreler, normal vücut dokusunu işgal eden ve yok eden bir tümör oluşturur. Zamanla, anormal hücreler ayrılarak vücutta yayılabilir (metastaz yapabilir).
Mesane kanseri türleri
Mesanedeki farklı hücre türleri kanserli hale gelebilir. Kanserin başladığı mesane hücresinin türü, mesane kanserinin türünü belirler. Doktorlar bu bilgiyi, hastaya hangi tedavi yöntemlerinin en iyi şekilde yarayacağını belirlemek için kullanır.
Mesane kanseri türleri şunlardır:
- Ürotheliyal karsinom. Daha önce geçiş hücreli karsinom olarak adlandırılan ürotheliyal karsinom, mesanenin iç yüzey hücrelerinde meydana gelir. Ürotheliyal hücreler, mesaneniz dolu olduğunda genişler ve boş olduğunda büzülür. Bu hücreler, üreterlerin ve üretranın içini de kaplar ve bu alanlarda da kanserler oluşabilir. Ürotheliyal karsinom, mesane kanserinin en yaygın türüdür.
- Skuamöz hücreli karsinom. Skuamöz hücreli karsinom, mesanenin kronik irritasyonu ile ilişkilidir – örneğin, bir enfeksiyondan veya uzun süreli bir idrar kateteri kullanımından kaynaklanabilir. Skuamöz hücreli mesane kanseri ülkemizde nadirdir. Dünyanın bazı bölgelerinde, belirli bir parazitik enfeksiyon (şistosomiyaz) mesane enfeksiyonlarının yaygın bir nedeni olduğu için daha yaygındır.
- Adenokarsinom. Adenokarsinom, mesanede mukus salgılayan bezlerin hücrelerinde başlar. Mesanenin adenokarsinomu çok nadirdir.
Bazı mesane kanserleri birden fazla hücre türü içerebilir.
Risk faktörleri
Aşağıdaki faktörler, mesane kanseri geliştirme riskini artırabilir:
- Tütün kullanımı. Sigara, puro veya pipo içmek, mesane kanseri riskini artırabilir; çünkü zararlı kimyasallar idrarda birikir. Sigara içtiğinizde, vücudunuz dumandaki kimyasalları işler ve bunların bir kısmını idrarınızla atar. Bu zararlı kimyasallar mesanenizin iç yüzeyine zarar verebilir ve dolayısıyla kanser riskinizi artırabilir.
- Yaşın ilerlemesi. Mesane kanseri riski yaşlandıkça artar. Her yaştan insanda görülebilse de, mesane kanseri teşhisi konulan kişilerin çoğu 55 yaşından büyüktür.
- Erkek olma durumu. Erkekler, kadınlardan daha fazla mesane kanseri geliştirme eğilimindedir.
- Belirli kimyasallara maruz kalma. Böbrekleriniz, kanınızdaki zararlı kimyasalları filtrelemede ve bunları mesanenize taşımada önemli bir rol oynar. Doktorlar, belirli kimyasallara maruz kalmanın mesane kanseri riskini artırabileceğini düşünüyor. Mesane kanseri riski ile bağlantılı kimyasallar arasında arsenik ve boya, kauçuk, deri, tekstil ve boya ürünlerinin imalatında kullanılan kimyasallar bulunmaktadır.
- Önceki kanser tedavisi. Siklofosfamid adlı kanser tedavi ilaçları ile tedavi edilmesi, mesane kanseri riskini artırır. Önceki bir kanser için pelvis bölgesine yönelik radyasyon tedavisi gören kişilerin mesane kanseri geliştirme riski daha yüksektir.
- Kronik mesane iltihabı. Kronik veya tekrarlayan idrar enfeksiyonları veya iltihapları (sistit), skuamöz hücreli mesane kanseri riskini artırabilir. Dünyanın bazı bölgelerinde, skuamöz hücreli karsinom, şistosomiyaz adı verilen parazitik enfeksiyondan kaynaklanan kronik mesane iltihabı ile ilişkilidir.
- Kişisel veya aile öyküsü. Eğer mesane kanseri geçirdiyseniz, tekrar olma olasılığınız yüksektir. Eğer kan bağı olan bir yakınınız – bir ebeveyn, kardeş veya çocuk – mesane kanseri öyküsüne sahipse, bu hastalığı geliştirme riskiniz artabilir. Ancak mesane kanserinin aileden geçişi nadirdir. Lynch sendromu, yani kalıtsal non-polipöz kolorektal kanser (HNPCC) öyküsü, idrar sisteminde, kolon, rahim, yumurtalar ve diğer organlarda kanser riskini artırabilir.
Mesane kanserinin önlenmesi
Mesane kanserini önlemek için garanti edilen bir yöntem yoktur. Ancak riskinizi azaltmaya yardımcı olacak adımlar atabilirsiniz. Örneğin:
- Tütün kullanmayın. Eğer tütün kullanıyorsanız, bırakmanıza yardımcı olacak bir plan için doktorunuzla konuşun. Destek grupları, ilaçlar ve diğer yöntemler sigarayı bırakmanıza yardımcı olabilir.
- Kimyasallara karşı dikkatli olun. Eğer kimyasallarla çalışıyorsanız, maruz kalmamak için tüm güvenlik talimatlarını izleyin.
- Çeşitli meyve ve sebzeler tüketin. Renkli meyve ve sebzeler bakımından zengin bir diyet tercih edin. Meyve ve sebzelerdeki antioksidanlar, kanser riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir.
