Karın kan damarlarının daralması, karın arter stenozu olarak da bilinir, midye, bağırsaklar, karaciğer, böbrekler veya diğer karın organlarına kan taşıyan arterler daraldığında meydana gelir. Bu durum, bu organlara oksijen bakımından zengin kan akışını azaltır ve daralmanın şiddetine ve konumuna bağlı olarak çeşitli semptomlara yol açar. Semptomları anlamak, erken belirtileri tanımanıza, zamanında teşhis koymanıza ve ciddi komplikasyonları önlemenize yardımcı olur.
Karın kan damarlarının daralmasının gelişimi
Karın kan damarlarının daralması genellikle, arterlerin iç yüzeyinde yağ birikintilerinin (plağlar olarak adlandırılır) birikmesiyle gelişir. Ateroskleroz olarak bilinen bu süreç, arter duvarlarının kalınlaşmasına ve esnekliğini kaybetmesine neden olur. Kan daha fazla dirençle akar ve organlara oksijen taşınmasını azaltır. Bu süreç, bağırsaklara kan taşıyan arterlerde, örneğin, çölyak arterinde, üst mezenterik arterde veya alt mezenterik arterde meydana geldiğinde, semptomlar genellikle yemek yedikten sonra ortaya çıkar çünkü bağırsaklar yiyecekleri sindirmek için daha fazla kan gerektirir.
Diğer nedenler arasında kan damarlarının iltihaplanması, çevredeki yapılar tarafından dış baskı yapılması, kan pıhtıları veya doğuştan daralma bulunmaktadır. Kan akışının azalması, zamanla doku hasarına neden olur ve çeşitli semptomlar ortaya çıkar.
Karın kan damarlarının daralması (karın arter stenozu) semptomları
1. Yemek sonrası karın ağrısı
Yemek sonrası karın ağrısı, karın kan damarlarının daralmasının tipik bir semptomudur. Ağrı, yemek yedikten 15 ila 60 dakika sonra başlar ve genellikle bir ila üç saat sürer. Bu ağrı, bağırsakların sindirim için daha fazla kan gerektirmesi, ancak daralmış arterlerin yeterli oksijen sağlayamaması nedeniyle ortaya çıkar.
Ağrı genellikle boğucu, kramplar şeklinde veya baskı gibi hissedilir ve karının ortasında veya üst kısmında meydana gelir. Ağrının şiddeti, kan damarlarındaki daralma şiddetlendikçe yavaşça artabilir. Yemek sonrası ağrı nedeniyle yemek yemekten korkabilirsiniz ki bu da gıda alımının azalmasına ve kilo kaybına yol açabilir.
2. İstenmeden kilo kaybı
İstenmeyen kilo kaybı genellikle yemeklerden sonra kronik karın ağrısının ardından gelir. Ağrı yeme ile ilişkilendiğinde, birçok insan bilinçaltında yiyecek porsiyonlarını azaltır veya rahatsızlık yaşamamak için öğün atlar. Zamanla yetersiz gıda alımı kalori eksikliğine ve kilo kaybına yol açar.
Ayrıca, bağırsaklara giden kan akışının azalması besin emilimini etkiler. Zayıf besin emilimi kilo kaybını daha da artırır ve yorgunluk, zayıflık ve kas kütlesinde kayba neden olabilir.
3. Karın şişkinliği, bulantı ve kusma
Sindirim organlarına azalan kan akışı, bağırsak hareketlerini yavaşlatır ve mide ile ince bağırsak işlevini etkiler. Birçok kişi yemeklerden sonra karın şişkinliği yaşar çünkü yiyecek sindirim kanalında daha yavaş hareket eder. Mide, az miktarda yiyecek yense bile dolu hissedilebilir.
Bulantı veya kusma bazen daha büyük öğünlerden sonra ortaya çıkar, özellikle de şiddetli vakalarda. Kusma, bağırsaklara doğru düzgün geçmemiş yarı sindirilmiş yiyecekleri içerebilir. Bu semptomlar genellikle, sindirim çabası gerektiren yağlı veya ağır yemekler yendiğinde kötüleşir.
4. İshal veya dışkılama alışkanlığında değişiklikler
Bağırsak duvarına yeterli oksijen akışının sağlanamaması, besinlerin ve sıvıların emilimini etkiler. Bu bozulma bazen ishale yol açar. Dışkı genellikle gevşek veya sulu olup, özellikle yemeklerden sonra ortaya çıkar. Bazı bireyler sıklıkla ishal ve kabızlık arasında geçişler yaşayabilir.
Ağır vakalarda, bağırsak duvarında uzun süreli oksijen eksikliğinden dolayı doku hasarı gelişebilir ve bu da ağrı ve kanamaya yol açabilir. Kanlı dışkı, acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumu gösterir.
5. Karında üfürüm
Karında üfürüm, doktorun karına yerleştirilen bir stetoskopla duyduğu anormal bir ıslık sesi olup, daralmış arterlerden geçen hararetli kan akışından kaynaklanır. Bu sesi kendinize duyamazsınız, ancak bu durum doktorların karın arterlerinin daraldığı şüphesini uyandırmasına yardımcı olan bir fiziksel ipucudur.
6. Yorgunluk ve zayıflık
Yorgunluk ve zayıflık, iki ana faktörden kaynaklanır. İlk olarak, sürekli besin emilimindeki eksiklik ve azalmış kalori alımı enerji noksanlığına yol açar. İkinci olarak, vücut hayati organlardaki sürekli oksijen yetersizliğinden kaynaklanan bir stres durumuyla karşı karşıyadır. Dinlenme ile geçmeyen sürekli yorgunluk, karın bölgesindeki kan akışında önemli bir kısıtlamayı gösterebilir.
7. Şiddetli ağrı ve bağırsak iskemisi belirtileri
Darlaşma kritik hale geldiğinde ve kan akışı keskin bir şekilde düştüğünde, bağırsak iskemisi meydana gelebilir. Bağırsak iskemisi, bağırsakların bazı kısımlarının düzgün çalışmak için yeterince oksijen almadığı anlamına gelir. Bazen ani şiddetli karın ağrısı yaşayabilirsiniz.
Diğer uyarı işaretleri arasında bulantı, kusma, ishal ve bazen dışkıda kan bulunur. Bu durumu tedavi etmezseniz, bağırsak dokusunun ölümü (kangren) gelişebilir ki bu da hayatı tehdit eden bir durumdur. Şiddetli veya ani karın ağrısı meydana geldiğinde acil tıbbi müdahale gereklidir.
Kronik daralma ve akut daralma arasındaki farklar
Kronik daralma, birçok ay boyunca yavaş bir şekilde gelişir. Semptomlar yavaşça ortaya çıkar, örneğin yemek sonrası ağrı, kilo kaybı ve iştah değişiklikleri gibi. Vücut bazen dolaşımı geçici olarak iyileştiren yardımcı kan damarları oluşturarak buna karşı telafi edebilir.
Akut daralma, genellikle ani bir kan pıhtısının neden olduğu, ani ve şiddetli semptomlar meydana getirir. Ağrı aniden ve şiddetli bir şekilde ortaya çıkar ve bağırsak hasarı riski birkaç saat içinde dramatik bir şekilde artar. Bu farkı anlamak, semptomlar aniden değiştiğinde acil yardım aramanıza yardımcı olur.
Erken teşhis ve tedavi, karın organlarında geri dönüşümsüz hasarları önleyebilir.
Doktorların bu durumu nasıl teşhis ettiği
Doktorlar, karın kan damarlarının daralmasını doğrulamak için çeşitli testler kullanır. Doppler ultrason, kan akış hızını ölçer ve daralmış arterlerden kaynaklanan turbulansı tespit eder. Bilgisayarlı tomografi anjiyografisi veya manyetik rezonans anjiyografisi kan damarlarının ayrıntılı görüntülerini sağlar. Bazı durumlarda, daralmanın tam yerini ve şiddetini görselleştirmek için konvansiyonel anjiyografi kullanılabilir.
Kan testleri, kötü beslenme veya organ stresi belirtileri gösterebilir, ancak görüntüleme testleri teşhis için esasen önemlidir.
