Vertebral tümör nedir?
Vertebral tümör, omurganın kemiklerini veya vertebralarını etkileyen bir tür omurga tümörüdür. Omurilikte veya omuriliği kaplayan zar (dura) içinde başlayan tümörler omurilik tümörü olarak adlandırılır.
Vertebraları etkileyen tümörler genellikle vücudun diğer bölgelerindeki kanserlerden (metastaz yaparak) kaynaklanmaktadır. Ancak, kordoma, kondrosarkom, osteosarkom, plazmasitom ve Ewing sarkomu gibi omurga kemiklerinde başlayan bazı tümör tipleri de bulunmaktadır.
Vertebral tümörler, omuriliğe veya yakınındaki sinir köklerine baskı yaparak nörolojik işlevi etkileyebilir. Bu tümörler kemiğin içinde büyüdükçe ağrı, vertebral kırıklar veya omurga instabilitesi gibi durumlara neden olabilirler.
Kanserli ya da kanser dışı olan bir vertebral tümör hayati tehlike oluşturabilir ve kalıcı sakatlıklara yol açabilir.
Vertebral tümörler için cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, ilaçlar ya da bazen tümörün izlenmesi gibi birçok tedavi seçeneği bulunmaktadır.
Vertebral tümör tipleri
Omurganız, omuriliği ve sinir köklerini çevreleyen ve koruyan üst üste yığılmış küçük kemiklerden (vertebralar) oluşur.
Vertebral tümörler, omurgadaki (vertebral kolon) yerlerine göre sınıflandırılır. Vertebral tümörler ayrıca omuriliğin kendisinin dışındaki (ekstradural) tümörler olarak da bilinir.
Vertebraları etkileyen çoğu tümör, vücudun başka bir yerinden (genellikle prostat, meme, akciğer veya böbrek) omurgaya yayılmış (metastaz yapmış) türdendir. Çoklu miyelom, genellikle omurgaya metastaz yapan bir kanser türüdür. Birincil (temel) kanser genellikle bel ağrısı problemleri başlamadan önce teşhis edilir; ancak bel ağrısı, metastatik vertebral tümörleri olan kişilerde hastalığın ilk belirtisi olabilir.
Omurganın kemiklerinde başlayan tümörler (birincil tümörler) çok daha nadirdir. Plazmasitom, bir tür birincil vertebral tümördür.
Ayrıca, osteoid osteomlar, osteoblastomlar ve hemanjiyomlar gibi diğer tümörler de omurganın kemiklerinde gelişebilir.
Vertebral tümörlerin belirtileri
Vertebral tümörler, özellikle tümörler büyüdükçe farklı belirtilere yol açabilir. Tümörler omuriliğinizi veya sinir köklerini, kan damarlarını veya omurganızın kemiklerini etkileyebilir. Vertebral tümör belirtileri şunları içerebilir:
- Tümör büyümesine bağlı olarak tümörün bulunduğu yerde ağrı
- Diğer vücut bölgelerine yayılan sırt ağrısı
- Geceleri daha kötüleşen sırt ağrısı
- Özellikle kollarınızda veya bacaklarınızda his kaybı veya kas zayıflığı
- Yürümekte güçlük, bazen düşmelere yol açabilir
- Soğuğa, sıcağa ve ağrıya karşı daha az duyarlı olma hissi
- Bağırsak veya idrar fonksiyonundaki kayıplar
- Hafif veya şiddetli olabilen felç, vücudun farklı bölgelerini etkileyebilir
Omurga tümörleri, tümör tipine bağlı olarak farklı hızlarda ilerler.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Bel ağrısının birçok nedeni vardır ve çoğu bel ağrısı bir tümörden kaynaklanmaz. Ancak, erken teşhis ve tedavi vertebral tümörler için önemli olduğundan, bel ağrınız varsa doktorunuza görünmeniz gerekir:
- Sürekli ve ilerleyici ise
- Aktivite ile ilişkili değilse
- Geceleri kötüleşiyorsa
- Kanser geçmişiniz varsa ve yeni bel ağrısı geliştiyse
- Mide bulantısı, kusma veya baş dönmesi gibi diğer sistemik kanser belirtileriniz varsa
Aşağıdaki belirtileri yaşarsanız derhal tıbbi yardım almanız gerekir:
- Bacaklarınızda veya kollarınızda ilerleyici kas zayıflığı veya uyuşma
- Bağırsak veya idrar fonksiyonunda değişiklikler
Vertebral tümörlerin nedenleri
Omurgada başlayan vertebral tümörler oldukça nadirdir ve doktorlar bu tümörlerin neden geliştiğini net bir şekilde bilmiyor. Uzmanlar, hatalı genlerin rol oynadığını düşünmektedir. Ancak genetik kusurların kalıtsal mı yoksa zamanla mı geliştiği genellikle bilinmemektedir. Veya belirli kimyasallara maruz kalma gibi çevresel bir faktörden kaynaklanıyor olabilirler.
En çok görülen vertebral tümörler metastatik tümörlerdir, yani vücudun başka organlarındaki tümörlerden yayılmışlardır. Herhangi bir kanser türü omurgaya geçiş yapabilir, ancak meme, akciğer ve prostat kanserinin omurgaya yayılma olasılığı diğerlerinden daha yüksektir. Kemik kanserleri, örneğin çoklu miyelom da omurgaya yayılabilir.
Vertebral tümörler ayrıca daha önce kanser geçirmiş kişilerde daha yaygındır.
Vertebral tümörlerin komplikasyonları
Hem kanserli hem de kanser dışı vertebral tümörler, omurilik sinirlerine baskı yaparak tümörün bulunduğu yerin altında hareket veya his kaybına neden olabilir. Bu bazen bağırsak ve idrar fonksiyonundaki değişikliklere yol açabilir. Sinir hasarı kalıcı olabilir.
Bir vertebral tümör ayrıca omurganın kemiklerine zarar verebilir ve omurgayı istikrarsız hale getirebilir, bu da ani bir kırılma veya omurganın çökmesi riskini artırarak omuriliği yaralayabilir.
Ancak, erken yakalanır ve agresif bir şekilde tedavi edilirse, daha fazla fonksiyon kaybını önlemek ve sinir işlevini geri kazanmak mümkün olabilir. Omuriliğe baskı yapan bir tümör, konumuna bağlı olarak hayati tehlike oluşturabilir.
Vertebral tümörlerin tanısı
Vertebral tümörler bazen belirtileri daha yaygın olan durumlarla örtüşebildiğinden göz ardı edilebilir. Bu nedenle, doktorunuzun tam tıbbi geçmişinizi bilmesi ve genel fiziksel ve nörolojik muayeneleri gerçekleştirmesi özellikle önemlidir.
Eğer doktorunuz vertebral tümör şüphesi taşıyorsa, tanıyı doğrulamak ve tümörün yerini saptamak için şu testlerden biri veya birkaçı yardımcı olabilir:
- Omurga manyetik rezonans görüntüleme (MRI). MRI, omurganızın, omuriliğinizin ve sinirlerinizin doğru görüntülerini oluşturmak için güçlü bir mıknatıs ve radyo dalgaları kullanır. MRI genellikle vertebral tümörleri tanımlamak için tercih edilen testtir. Test sırasında, belirli dokuları ve yapıların vurgulanmasına yardımcı olan bir kontrast madde, elinizin veya ön kolunuzun bir damarına enjekte edilebilir. Bazı insanlar MRI tarayıcı içinde kapalı hissi yaşayabilir veya yapılan gürültüden rahatsız olabilir. Gürültüyü azaltmak için kulak tıkaçları, televizyonlar veya kulaklıklar kullanılabilir. Kapalı alan korkusunu gidermek için hafif sakinleştiriciler sıklıkla kullanılır.
- Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması. Bu test, omurganızın ayrıntılı görüntülerini oluşturmak için dar bir radyasyon ışını kullanır. Bazen omurilik kanalı veya omurilikteki anormal değişiklikleri daha iyi görmek için enjekte edilen bir kontrast boyası ile birleştirilebilir. BT taraması, MRI ile birlikte kullanılabilir.
- Biyopsi. Genellikle tümör tipini belirlemenin tek yolu, bir mikroskop altında küçük bir doku örneğini (biyopsi) incelemektir. Biyopsi sonuçları tedavi seçeneklerini belirlemede yardımcı olacaktır. Biyopsi örneğinin alınma yöntemi, genel tedavi planının başarısı için önemli olabilir. Potansiyel komplikasyonları önlemek için biyopsiyi doktorunuz ve cerrahi ekibinizle kapsamlı bir şekilde görüşmelisiniz. Çoğu durumda, bir radyolog, X-ray veya BT görüntülemesi rehberliğinde küçük bir doku örneğini çıkarmak için ince iğne biyopsisi yapacaktır.
