Genel Bakış
Osteomiyelit, bir kemikteki enfeksiyon olarak tanımlanır. Enfeksiyonlar, kan aracılığıyla bir kemiğe ulaşabilir veya komşu dokulardan yayılabilir. Enfeksiyonlar aynı zamanda, bir yaralanma kemiği mikroplara maruz bıraktığında kemikte de başlayabilir.
Sigara içenler ve diyabet veya böbrek yetmezliği gibi kronik sağlık sorunları olan kişiler osteomiyelit geliştirme riski altında daha fazladırlar. Diyabeti olan kişiler, ayak yaraları varsa ayaklarında osteomiyelit geliştirebilirler.
Bir zamanlar tedavi edilemez olarak düşünülen osteomiyelit, günümüzde başarıyla tedavi edilebilir. Çoğu insanın ölü kemik alanlarını çıkarmak için cerrahi müdahaleye ihtiyaç vardır. Ameliyattan sonra genellikle güçlü intravenöz antibiyotikler gereklidir.
Osteomiyelit Belirtileri
Osteomiyelitin belirtileri ve bulguları şunlardır:
- Ateş
- Enfeksiyonun bulunduğu bölgede şişme, sıcaklık ve kızarıklık
- Enfeksiyonun bulunduğu bölgede ağrı
- Yorgunluk
Bazen osteomiyelit, hiçbir belirti veya bulguya yol açmaz ya da belirtiler diğer sorunlardan ayırt edilmesi zor olabilir. Bu özellikle bebekler, yaşlı yetişkinler ve bağışıklık sistemi zayıflamış bireyler için geçerli olabilir.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Eğer ateşle birlikte kemik ağrılarınız kötüleşiyorsa bir doktora gitmelisiniz. Eğer bir tıbbi durum nedeniyle veya son bir ameliyat veya yaralanma nedeniyle enfeksiyon riski altındaysanız, enfeksiyon belirtilerini fark ettiğinizde hemen doktora başvurmalısınız.
Osteomiyeliti Neler Tetikler?
Osteomiyelitin çoğu vakası stafilokok bakterileri tarafından meydana gelir. Bu bakteri türü, sağlıklı bireylerin cildinde veya burunlarında sıkça bulunur.
Mikroplar bir kemiğe çeşitli yollarla girebilir, bunlar arasında:
- Kanın akışıyla. Vücudun diğer kısımlarındaki mikroplar – örneğin, zatürre nedeniyle akciğerlerde veya idrar yolu enfeksiyonu nedeniyle mesanede – kan akışıyla zayıflamış bir kemik noktasına geçebilir.
- Yaralanmalar. Şiddetli delici yaralar mikropları vücudunuzun derinliklerine taşıyabilir. Eğer böyle bir yaralanma enfekte olursa, mikroplar yakındaki bir kemiğe yayılabilir. Bir kemiğin o kadar ciddi bir şekilde kırılması durumunda, kemik parçaları derinizin dışına çıkarsa, mikroplar da vücuda girebilir.
- Cerrahi müdahale. Eklem değiştirme veya kırık onarma gibi cerrahiler sırasında doğrudan mikroplarla kontaminasyon gerçekleşebilir.
Risk Faktörleri
Kemikleriniz genellikle enfeksiyona karşı dirençlidir, ancak yaşlandıkça bu koruma azalır. Osteomiyeliti tetikleyebilecek diğer faktörler şunları içerebilir:
Son yaralanma veya ortopedik cerrahi
Şiddetli bir kemik kırılması veya derin bir delici yaralanma, bakterilere kemiğinize veya yakındaki dokuya girme yolu açar. Hayvan ısırığı veya bir ayakkabının içine saplanan bir çivi gibi derin delici yaralar da enfeksiyon için bir yol sağlayabilir.
Kırık kemikleri onarma veya aşınmış eklemleri değiştirme cerrahisi, bakterilerin kemiğe girmesi için yanlışlıkla bir yol açabilir. Yerleştirilen ortopedik malzemeler enfeksiyon riski oluşturur.
Kan dolaşım bozuklukları
Kana damarlı hasar veya tıkanma olduğunda, vücudunuz enfeksiyonla mücadele eden hücrelerin küçük bir enfeksiyonun büyümesini önleyecek şekilde yayılmasını zorlaştırır. Küçük bir kesik, derin dokuyu ve kemiği enfeksiyona maruz bırakabilecek derin bir ülser haline gelebilir.
Kan dolaşımını etkileyen hastalıklar şunlardır:
- Kontrolsüz diyabet
- Genellikle sigara içmeyle ilişkili periferik arter hastalığı
- Orak hücre anemisi
İntravenöz hatlar veya kateter gerektiren durumlar
Dış dünyayı iç organlarınızla bağlamak için tıbbi tüp kullanımını gerektiren birçok hastalık vardır. Ancak, bu tüp mikropların vücudunuza girmesi için bir yol da sağlayabilir ve genel enfeksiyon riskinizi artırabilir; bu da osteomiyelite yol açabilir.
Bu tür tüpler aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
- Dializ makinesi tüpleri
- İdrar kateterleri
- Uzun süreli intravenöz tüpler, bazen merkezi hatlar olarak adlandırılır
Bunları etkileyen durumlar bağışıklık sistemini olumsuz etkiler
Eğer bağışıklık sisteminiz bir tıbbi durum veya ilaç tarafından etkileniyorsa, osteomiyelit riski daha fazladır. Bağışıklık sisteminizi baskılayabilecek faktörler şunlardır:
- Kanser tedavisi
- Kontrolsüz diyabet
- Deksametazon veya tümör nekrozu faktörü inhibitörleri olarak adlandırılan ilaçları alma gerekliliği
Yasa dışı uyuşturucular
Yasa dışı uyuşturucu enjeksiyonu yapan kişilerin osteomiyelit geliştirme olasılığı daha yüksektir çünkü kirli iğneler kullanabilirler ve enjeksiyonlardan önce ciltlerini sterilize etme olasılıkları daha düşüktür.
Osteomiyelitin Komplikasyonları
Osteomiyeliti komplikasyonları şunları içerebilir:
- Kemik ölümü (osteonekroz). Bir kemikteki enfeksiyon, kemiğin içindeki kan dolaşımını engelleyebilir ve bu da kemik ölümüne yol açabilir. Ölmüş kemiğin olduğu alanların cerrahi olarak çıkarılması, antibiyotiklerin etkili olabilmesi için gereklidir.
- Septik artrit. Bazen kemiklerdeki enfeksiyon, yakınlardaki bir ekleme yayılabilir.
- Kemik büyümesinde bozulma. Osteomiyelit, çocuklarda uzun kemiklerin iki ucundaki büyüme plakları denilen daha yumuşak alanlarda meydana gelirse, normal kemik veya eklem büyümesini etkileyebilir.
- Deride kanser. Eğer osteomiyelitin sonuçları sızıntı yapan bir açık yaraya yol açtıysa, etrafındaki cilt squamöz hücre kanseri geliştirme riski altındadır.
Osteomiyelitin Önlenmesi
Enfeksiyon riskinizi artıran bir durumunuz olduğunu biliyorsanız, enfeksiyonların ortaya çıkmasını önlemek için doktorunuzla konuşun. Enfeksiyon riskinizi azaltmak, osteomiyelit gelişme riskinizi de azaltacaktır.
Genel olarak, kesik, sıyrık ve hayvan çizikleri veya ısırıklarını önlemek için önlemler alın, bu tür yaralanmalar mikropların vücudunuza kolayca girmesine imkan tanır. Eğer sizde veya çocuğunuzda küçük bir yaralanma varsa, hemen bölgeyi temizleyin ve temiz bir bandaj uygulayın. Yaraları sık sık enfeksiyon belirtileri açısından kontrol edin.
Osteomiyelitin Tanısı
Doktorunuz, etkilenen kemiğin çevresindeki alanı soruna yol açan herhangi bir ağrı, şişlik veya sıcaklık olup olmadığını kontrol etmek için muayene edebilir. Eğer bir ayak yarası varsa, doktorunuz altında yatan kemiğe yakınlığı belirlemek için mat bir prob kullanabilir.
Osteomiyeliti teşhis etmek ve enfeksiyona neden olan mikrobu belirlemek için doktorunuz bir dizi test ve prosedür isteyebilir. Testler şunları içerebilir:
Kan testleri
Kan testleri, beyaz kan hücrelerinin ve vücudun bir enfeksiyonla savaştığını gösterebilecek diğer faktörlerin yüksek seviyelerini ortaya çıkarabilir. Eğer osteomiyelit kanla iletilen bir enfeksiyona neden oluyorsa, testler hangi mikropların suçlu olduğunu gösterebilir.
Hiçbir kan testi, doktorunuza osteomiyelitin olup olmadığını kesin olarak söyleyemez. Ancak, kan testleri doktorunuza ek test ve prosedürlerin hangi türlerinin gerekip gerekmediği konusunda ipuçları verebilir.
Görüntüleme testleri
- X-ışınları. X-ışınları kemiğinizdeki hasarı ortaya çıkarabilir. Ancak, osteomiyelit birkaç hafta boyunca mevcut olmadıkça hasar görünmeyebilir. Osteomiyelit daha yakın zamanda geliştiyse, daha ayrıntılı görüntüleme testleri gerekebilir.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Radyo dalgaları ve güçlü bir manyetik alan kullanarak, MRI taramaları kemikler ve çevresindeki yumuşak dokuların son derece ayrıntılı görüntülerini üretebilir.
- Bilgisayarlı tomografi (BT). Bir BT taraması, birçok farklı açıdan alınan X-ışını görüntülerini birleştirerek bir kişinin iç yapılarının ayrıntılı kesitsel görüntülerini oluşturur. BT taramaları genellikle yalnızca bir kişinin MRI çektiremeyeceği durumda yapılır.
Kemik biyopsisi
Bir kemik biyopsisi, kemiğinizi etkileyen mikropların türünü ortaya çıkarabilir. Mikropların türünü bilmek, doktorun bu enfeksiyon türü için özellikle etkili bir antibiyotiği seçmesine yardımcı olur.
Açık bir biyopsi anestezi ve kemiğe erişim için cerrahi gerektirir. Bazı durumlarda, bir cerrah cildinizden uzun bir iğneyi sokarak bir biyopsi alır. Bu işlem, iğnenin sokulduğu bölgeyi uyuşturmak için lokal anestezikler gerektirir. Yönlendirme için X-ışını veya diğer görüntüleme taramaları kullanılabilir.
Osteomiyelitin Tedavisi
Osteomiyelitin en yaygın tedavileri, enfekte veya ölü kemik parçalarının cerrahi olarak çıkarılması ve ardından hastanede intravenöz antibiyotik uygulamasıdır.
Cerrahi işlem
Enfeksiyonun ciddiyetine bağlı olarak, osteomiyelit cerrahisi bir veya daha fazla aşağıdaki prosedürü içerebilir:
- Enfekte alanın drenajı. Enfekte kemiğin etrafındaki alanın açılması, cerrahınızın enfeksiyon nedeniyle biriken iltihap veya sıvıyı boşaltmasını sağlar.
- Hastalık bulunan kemik ve dokunun çıkarılması. Debridman adı verilen bir işlemde, cerrah mümkün olan en fazla hastalıklı kemiği çıkarır ve enfekte alanların tamamen çıkarıldığından emin olmak için sağlıklı kemikten küçük bir marj alır. Enfeksiyon belirtileri gösteren çevre dokular da çıkarılabilir.
- Kemiğe kan akışını geri kazandırmak. Cerrah, debidman işlemi sırasında bırakılan boş alanı, vücudunuzun başka bir bölümünden alınan bir kemik veya doku parçası ile doldurabilir. Bazen, vücut iyileşene kadar geçici doldurucular konulabilir. Greft, kan damarlarınızı onarmanıza ve yeni kemik oluşturmanıza yardımcı olur.
- Yabancı nesnelerin çıkarılması. Bazı durumlarda, önceki bir cerrahi operasyonda yerleştirilen cerrahi plak veya vidalar gibi yabancı nesnelerin çıkarılması gerekebilir.
- Uzvun ampute edilmesi. Son çare olarak, cerrahlar enfeksiyonun daha fazla yayılmasını durdurmak için etkilenen uzvu ampute edebilir.
İlaçlar
Kemik biyopsisi, enfeksiyonunuza neden olan mikropların türünü ortaya çıkaracaktır, böylece doktor bu enfeksiyon türüne karşı iyi bir şekilde çalışan bir antibiyotik seçebilir. Antibiyotikler genellikle yaklaşık altı hafta boyunca kolunuzdaki bir damara verilerek uygulanır. Daha ciddi enfeksiyonlar için ek bir ağızdan antibiyotik tedavisi gerekebilir.
Eğer sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak iyileşmeyi hızlandırabilir. Ayrıca, eğer diyabet hastasıysanız, kan şekerinizi kontrol altında tutmak gibi kronik durumlarınızı yönetmek için adımlar atmalısınız.
