Göz melanomu nedir?
Melanom, melanin üreten hücrelerde gelişen bir kanser türüdür. Melanin, cildinize rengini veren pigmenttir. Gözlerinizde de melanin üreten hücreler bulunur ve bu hücreler melanom geliştirebilir.
Çoğu göz melanomu, aynaya baktığınızda göremediğiniz kısımda oluşur. Bu nedenle göz melanomunu tespit etmek zordur. Ayrıca, göz melanomu genellikle erken belirtiler veya semptomlar göstermez.
Göz melanomları için tedavi yöntemleri vardır. Küçük göz melanomları için tedavi genellikle görmenizi etkilemez. Ancak, büyük göz melanomları için yapılan tedavi genellikle görme kaybına neden olur.
Göz melanomu belirtileri
Göz melanomu belirtisiz kalabilir. Belirtiler meydana geldiğinde, göz melanomu belirtileri şunları içerebilir:
- Görüşünüzde ışık patlamaları veya toz parçaları hissi (floaters)
- Iris üzerinde büyüyen koyu bir leke
- Gözünüzün merkezindeki koyu dairenin (pupil) şeklinin değişmesi
- Bir gözde zayıf veya bulanık görme
- Çevresel görüş kaybı
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Sizi endişelendiren herhangi bir belirti veya semptom varsa, doktorla randevu almanız gerekir. Görüşünüzdeki ani değişiklikler acil bir durumu işaret edebilir, bu nedenle bu durumlarda hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Göz melanomu nedenleri
Doktorlar, göz melanomunun kesin nedenlerini bilmemektedir.
Doktorlar, göz melanomunun sağlıklı göz hücrelerindeki DNA’da hatalar meydana geldiğinde ortaya çıktığını biliyor. Bu DNA hataları hücrelere kontrolden çıkarak büyüme ve çoğalma talimatı verir, böylece mutasyona uğramış hücreler normalde ölmeleri gereken durumda yaşamaya devam eder. Mutasyona uğramış hücreler gözde birikir ve göz melanomu oluşturur.
Göz melanomu nerede meydana gelir?
Göz melanomu en yaygın olarak gözünüzün orta tabakasındaki hücrelerde (uvea) gelişir. Uvea üç bölümden oluşur ve her bölümü göz melanomundan etkilenebilir:
- İris, gözün ön kısmındaki renkli kısım
- Koroid tabakası, sklera ile retinanın arasında bulunan kan damarları ve bağ dokusu tabakası
- Silier vücut, uveanın ön kısmında yer alır ve gözün içine saydam sıvı (aqueous humor) boşaltır.
Göz melanomu ayrıca gözün ön kısmındaki en dış tabakada (konjunktiva), göz küresini çevreleyen sokette ve göz kapağında da oluşabilir, ancak bu tür göz melanomları çok nadirdir.
Risk faktörleri
Gözün primer melanomu için risk faktörleri şunları içerir:
- Açık göz rengi. Mavi veya yeşil gözleri olan kişilerde göz melanomu riski daha yüksektir.
- Yaş. Göz melanomu riski yaşla birlikte artar.
- Bazı kalıtsal cilt hastalıkları. Anormal benlere neden olan displastik nevüs sendromu, cildinizde ve gözünüzde melanom geliştirme riskinizi artırabilir. Ayrıca, göz kapaklarını ve bitişik dokuları etkileyen anormal cilt pigmentasyonu ve uveal tabakada artan pigmentasyon olarak bilinen oküler melanokitoz da göz melanomu geliştirme riskinizi artırır.
- Ultraviyole (UV) ışık maruziyeti. Ultraviyole maruziyetinin göz melanomu üzerindeki rolü net değildir. Güneşten veya bronzlaşma yataklarından gelen UV ışığına maruz kalmanın göz melanomu riskini artırabileceğine dair bazı kanıtlar vardır.
- Bazı genetik mutasyonlar. Ebeveynlerden çocuklara geçen bazı genler, göz melanomu riskini artırabilir.
Göz melanomunun komplikasyonları
Göz melanomunun komplikasyonları şunları içerebilir:
- Göz içindeki basıncın artması (glokom). Büyüyen bir göz melanomu glokoma neden olabilir. Glokomun belirtileri arasında göz ağrısı ve kızarıklık ile birlikte bulanık görme yer alır.
- Görme kaybı. Büyük göz melanomları genellikle etkilenen gözde görme kaybına neden olur ve ayrıca görme kaybına da neden olan retina dekolmanı gibi komplikasyonlara yol açabilir. Küçük göz melanomları, gözün önemli bölgelerinde meydana geldiklerinde bazı görme kaybına neden olabilir. Görüşünüzün merkezinde veya kenarında görme zorluğu yaşayabilirsiniz. Çok ileri düzeydeki göz melanomları, tamamen görme kaybına neden olabilir.
- Göz melanomunun göz dışına yayılması. Göz melanomu göz dışına ve karaciğer, akciğerler ve kemikler gibi vücudun uzak bölgelerine yayılabilir.
Göz melanomu tanısı
Göz melanomunu teşhis etmek için doktorunuz şunları önerebilir:
- Göz muayenesi. Doktorunuz gözünüzün dışını muayene ederek içerdeki tümörü gösterebilecek büyümüş kan damarlarını arayacaktır. Daha sonra, aletler yardımıyla gözünüzün içine bakacaktır. “Binoküler dolaylı oftalmoskopi” adı verilen bir yöntem, doktorunuzun alnında monte edilmiş bir lamba ve lensler kullanır — bir madenci lambasına benzer. Diğer bir yöntem, “slit-lambalı biyomikroskopi” adı verilen bir teknik, lensler ve gözünüzün içini aydınlatmak için yoğun bir ışık demeti oluşturan bir mikroskop kullanır.
- Göz ultrasonu. Göz ultrasonu, elde tutulan bir aparat olan bir transdüktörden yüksek frekanslı ses dalgaları kullanarak gözünüzün görüntülerini üretir. Transdüktör, kapalı göz kapaklarınıza veya gözünüzün ön yüzeyine yerleştirilir.
- Tümördeki ve çevresindeki kan damarlarının görüntülenmesi (anjiyogram). Gözünüzün anjiyogramında, kolunuzdaki bir damara renkli bir boya enjekte edilir. Boya, gözünüzdeki kan damarlarına ulaşır. Boyayı tespit etmek için özel filtrelere sahip bir kamera her birkaç saniyede bir birkaç dakika boyunca flaş fotoğraflar çeker.
- Optik koherens tomografisi. Görüntüleme testi, uvea kanalı ve retinanın bölümlerinin resimlerini oluşturur.
- Şüpheli dokudan örnek alınması. Bazı durumlarda, doktorunuz gözünüzden bir doku örneği (biyopsi) alınmasını önerebilir. Örneği almak için, ince bir iğne gözünüze yerleştirilir ve şüpheli dokuyu çıkarmak için kullanılır. Doku, göz melanomu hücreleri içerip içermediğini belirlemek için bir laboratuvarda test edilir.
Bir göz biyopsisi, genellikle göz melanomunu teşhis etmek için gerekli değildir.
Kanserin yayılıp yayılmadığını belirlemek
Doktorunuz, melanomun vücudunuzun diğer bölgelerine yayılıp yayılmadığını belirlemek için ek test ve prosedürler önerebilir. Testler şunları içerebilir:
- Karaciğer fonksiyonunu ölçen kan testleri
- Göğüs röntgeni
- Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) taraması
- Karın ultrasonu
- Pozitron emisyon tomografisi (PET) taraması
