Meningit, omuriliği ve beyni koruyan zarların (meninkslerin) iltihaplanmasıdır. Meninksler enfekte olduğunda, şişmeye başlar ve omuriliğe veya beyne baskı yaparak potansiyel olarak yaşamı tehdit eden komplikasyonlara yol açar. Meningit, semptomların hızla ve ani bir şekilde ortaya çıkması nedeniyle akut bir durum olarak adlandırılır.
Meningit genellikle virüslerden kaynaklansa da, bakteriyel meningit daha ciddi bir durumdur. Bakteriyel meningit yaratan bakteriler hemen hemen her yerde bulunur; bu bakteriler solunum yollarınızın içinde bile yaşar. Ancak bu bakteriler her zaman hastalığa yol açmaz. Uzmanlar, bakteriyel meningitin neden meydana geldiğini her zaman bilemez. Bazı insanlar bu hastalığı bağışıklık sistemi zayıf olduğunda veya yakın zamanda hastalandığında kaparlar. Baş yaralanması da bakteriyel meningit riskinizi artırabilir.
Meningitinizin nedenini bilmek önemlidir. Tüm meningit türleri vücudun aynı bölgesini etkilese de, her tür farklı sonuçlar doğurabilir ve farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir.
Bakteriyel meningit ile ilgili gerçekler
Viral meningit genellikle ciddi olmasa da, bakteriyel meningit önemli beyin hasarına neden olabilir. Meninkslerin şişmesi felç veya sakatlayıcı bir inme ile sonuçlanabilir. Bazı durumlarda, bakteriyel meningit ölümcüldür.
Bakteriyel meningit, Streptococcus pneumoniae, Neisseria meningitides ve Haemophilus influenzae dahil birçok farklı bakteri türü tarafından tetiklenebilir ve bunların çoğunu hedef alan aşılar mevcuttur. Artık çocuklar, 11-12 yaş civarında düzenli olarak meningit aşısı olmakta ve 16 yaşında bir hatırlatıcı aşı almaktadır. Bakteriyel meningit genellikle 1 yaş altındaki bebekler ve 16-21 yaş arasındaki bireylerde daha yaygındır. Yurtlarda yaşayan üniversite öğrencileri daha yüksek risk altındadır. Dalaksız olan gibi bazı sağlık sorunları olan yetişkinlerin de bakteriyel meningit kapma riski oldukça yüksektir.
Bakteriyel meningit belirtileri
Bakteriyel meningitin en yaygın semptomları şunlardır:
- Ağrılı, sert bir boyun ile sınırlı hareket kabiliyeti
- Baş ağrıları
- Yüksek ateş
- Konfüzyon veya uykulu hissetme
- Vücut üzerinde kolay morarma
- Deride döküntü
- Işığa karşı hassasiyet
Bu semptomlar çocuklarda da aranan belirtilerdir:
- Huzursuzluk
- Yüksek ateş nedeniyle kusma
- Sık sık ağlama
- Başın şişmesi
- İştahsızlık
- İsemler (bazen bakteriyel meningit ilerlediyse yetişkinlerde de görülebilir)
Semptomlar genellikle hızlı bir şekilde, birkaç saat içinde veya bir ya da iki gün içinde ortaya çıkar. Eğer sizin veya çocuğunuzun bakteriyel meningit geçirdiğinden şüpheleniyorsanız, hemen bir acil servise başvurun.
Bakteriyel meningit teşhisi
Bakteriyel meningiti teşhis etmek için doktor genellikle omurilik sıvısından bir örnek almak amacıyla spinal tap (lomber ponksiyon da denir) yapar. Bu sıvı daha sonra bakteriler açısından incelenir. Doktor, semptomlarınızı sizinle görüşecek ve bir fizik muayene yapacak, eklemlerinizin esnekliğini kontrol edecektir.
Diğer testler şunları içerebilir:
- Beyin tomografisi (BT)
- Kan ve idrar testleri
- Burun veya boğazdan sıvı örneği alınması
Bakteriyel meningit tedavisi
Bakteriyel meningitin hızlı bir şekilde tedavi edilmesi kritik öneme sahiptir – bu, hayatınızı kurtarabilir. Doktor bakteriyel meningit tanısını doğruladıktan ve enfeksiyona neden olan bakterinin türünü belirledikten sonra, bakterileri öldürmek için antibiyotik almaya başlayacaksınız.
Antibiyotikler, bir damara (genellikle kola veya ele) yerleştirilen bir iğne ile intravenöz olarak verilir. Antibiyotikler, iltihabı ve şişliği hafifletmek için bir kortikosteroid ile birlikte de verilebilir. Tedavi ayrıca dehidrasyonu önlemek için bolca sıvı alımını içerir.
Bakteriyel meningitin önlenmesi
Bakteriyel meningiti önlemeye yardımcı olacak aşılar mevcuttur. Bu aşıları kullanıp kullanamayacağınızı öğrenmek için doktorunuza danışın. Ayrıca, bakteriyel meningitli biriyle bir arada bulunmuşsanız, bu hastalık bulaşıcı olabileceğinden, önleyici stratejileri doktorunuzla tartışın.
Bakteriyel meningitten kaynaklanan komplikasyonlar
Bakteriyel meningit geçiren insanların %10’una kadar hayatta kalamaz. Hayatta kalanlardan bazıları, yaşamları boyunca krizler, beyin hasarı, işitme kaybı ve sakatlıkla mücadele etmek zorunda kalabilir. Ancak birçok bakteriyel meningit hastası, genellikle hızlı tanı ve tedavi sayesinde kalıcı komplikasyon olmaksızın hayatta kalır.
Akılda tutulması gereken temel noktalar
Eğer boğazınızı göğsünüze değdiremeyecek kadar kendinizi sert hissediyorsanız, bu meningit belirtisi olabilir. Herhangi bir semptomu kontrol ettirip, potansiyel olarak ciddi komplikasyonların önlenmesi için mümkün olan en kısa sürede tedavi edilmesi gerekmektedir.
