Bazı insanlar zaman zaman uykusuzluk hissi yaşayabilir. Ancak bazıları için bu uykusuzluk, kronik (uzun süreli) bir sorun haline gelir. Uykusuzluk, haftada en az 3 gece ve en az 3 ay boyunca devam ederse kronik olarak kabul edilir.
Kronik uykusuzluk yaşam kalitenizi olumsuz yönde etkileyebilir. Ayrıca uyku eksikliği, depresyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi diğer tıbbi durumlarla da ilişkilendirilmiştir. Eğer uyku problemleri yaşıyorsanız, Ambien (zolpidem) gibi bir reçeteli ilaç yardımcı olabilir. Ambien, uykusuzluk tedavisinde etkilidir, ancak yalnızca kısa vadeli kullanım için tasarlanmıştır ve dikkat etmeniz gereken birkaç yan etkisi vardır.
Ana noktalar:
- Ambien (zolpidem) ilacının yaygın yan etkileri arasında gündüz uykululuğu, baş dönmesi ve mide bulantısı yer alır. Uyurgezerlik, davranış değişiklikleri ve ilaç bırakma belirtileri de olabilir.
- Ambien kullanan kişilerde demans, kanser ve ölüm riski artabilir. Ancak Ambien’in bu sorunlardaki potansiyel rolünü anlamak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.
- 65 yaş üstü, bağımlılık geçmişi olan ya da depresyon yaşayan kişiler için Ambien en iyi seçim olmayabilir. Sağlık ekibiniz, bu durumlarda Ambien’in risklerini ve faydalarını değerlendirmenize yardımcı olabilir.
Ambien (zolpidem) ilacının yaygın yan etkileri
Aşağıda klinik çalışmalarda bildirilen yaygın ve nadir Ambien yan etkileri bulunmaktadır. Burada listelenmemiş yan etkilerle de karşılaşabileceğinizi unutmayın.
Yaygın Ambien yan etkileri:
- Uykululuk
- Baş dönmesi
- Mide bulantısı ve kusma
- İshali
- Gündüz sersemlik hissi
- Hafıza sorunları
- Baş ağrısı
- Çift görme veya bulanık görme
- Kas veya eklem ağrısı
Ciddi Ambien yan etkileri ve riskleri:
- Allegik reaksiyonlar
- İlaç bırakma belirtileri (aniden bırakılırsa)
- Anormal düşünce ve davranış
- Düşme, yaralanma ve trafik kazası riskinde artış
- Halüsinasyonlar
- Depresyonun kötüleşmesi
- Uyurgezerlik veya uyku sırasında yapılan diğer aktiviteler
- Nefes alma zorluğu
- Yaşlı yetişkinlerde demans riski artışı
Bu hapı almadan önce dikkate almanız gereken yedi yaygın Ambien yan etkisine daha yakından bakalım.
1. Gündüz uykululuğu
Ambien ilacı uykusuzluğu tedavi ettiğinden, en yaygın yan etkisinin uykululuk olması mantıklıdır. Birçok durumda, uykululuk hafif bir yan etkidir. Ancak bazen uzun süre devam edebilir ve ilacı aldıktan sonraki gün bile hala uykulu hissetmenize neden olabilir.
Ambien ilacını yalnızca aldıktan sonra tam 7 ila 8 saat dinlenebiliyorsanız almalısınız. Ayrıca bu ilacı, sizi uykulu yapabilecek diğer maddelerle birleştirmeyin. Bu maddeler arasında alkol, benzodiazepinler veya opioid ağrı kesicileri bulunmaktadır. Ambien’i aldıktan sonraki gün uykulu hissediyorsanız, yeterince uyanık hale gelene kadar araç kullanmaktan kaçının.
Zolpidem ER (Ambien CR), Ambien ilacının uzatılmış salım versiyonudur. Bu ilaç vücutta daha uzun süre kalır ve onu alan yetişkinlerin %15’ine kadar ertesi gün uykululuk yapabilir. Aslında, FDA (ABD) Ambien CR ilacını aldıktan sonraki gün araç kullanmamayı önermiştir.
Eğer zolpidem ER kullanırken gündüz uykululuğu bir sorun oluyorsa, ilacı reçete eden doktorunuz ile derhal görüşmelisiniz; bu durum, bu yan etkilerin riskini azaltabilir.
2. Baş dönmesi
Ambien ilacı beyninizi ve omuriliğinizi, yani merkezi sinir sisteminizi (CNS) etkiler. Bu etki baş dönmesine neden olabilir ve sizi normalden daha sersem veya beceriksiz hissettirebilir. Bu ilaç aynı zamanda düşme riskini artırabilir. Bu düşmeler, Ambien kullananlarda beyin yaralanmalarına ve kalça kırıklarına yol açabilir. Bu durum özellikle 65 yaş ve üzerindeki yetişkinler için geçerlidir.
Ambien ilacını, yatmadan hemen önce almayı beklemelisiniz. Bu, baş dönmesi nedeniyle düşme olasılığını azaltır. Ambien aldıktan sonra kalkmanız gerekiyorsa, yavaş hareket edin ve hareket ederken bir şeye tutunun.
3. Mide bulantısı
Mide bulantısı, Ambien ilacının diğer bir olası yan etkisidir. Ambien’in neden olduğu baş dönmesi mide bulantısına yol açabilir. Ancak bazı kişilerde bulantı kendi başına da oluşabilir. Zolpidem ER ile bulantı olasılığının daha yüksek olduğu görülmektedir.
Ambien’i aç karnına almanız önerilir. Ancak bulantı rahatsız edici ise, yatmadan önce küçük bir atıştırmalık ile almayı deneyebilirsiniz. Ancak gıdanın, Ambien ilacının etkisini azaltabileceğini ve işe yarama süresini uzatabileceğini unutmayın. Ayrıca, belki de daha düşük bir doz veya başka bir Ambien formunun sizin için daha iyi ya da daha toleranslı bir seçenek olup olmadığını öğrenmek için ilacı reçete eden doktorla konuşabilirsiniz.
Ayrıca Ambien ilacını aniden bırakırsanız da bulantı hissedebilirsiniz.
4. Anormal düşünce ve davranış
Ambien kullanırken başka davranış değişiklikleri de meydana gelebilir. Agresyon, öfke ve diğer alışılmış dışı hareketler görülebilir. Gerçek olmayan şeyleri görmek veya duymak gibi halüsinasyonlar da sorun çıkartabilir. Ancak halüsinasyonların, özellikle zolpidem ER ile daha yaygın olduğu görünmektedir.
Ambien ilacını seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) ile almanın halüsinasyonları daha olası hale getirebileceği de görülmektedir. Yaygın SSRİ’ler arasında sertralin (Zoloft) ve fluoksetin (Prozac) bulunmaktadır.
Eğer Ambien kullanırken davranışlarınızda değişimler fark ederseniz ya da halüsinasyonlar yaşamaya başlarsanız, sağlık ekibinize derhal ulaşmalısınız. Muhtemelen size daha iyi bir uyku sağlamak için başka bir ilaç vereceklerdir.
5. Ambien ilacını bırakma belirtileri
Daha önce de belirtildiği gibi, Ambien ilacını belli bir süre kullandıktan sonra aniden bırakmanız durumunda bazı belirtiler yaşayabilirsiniz. Bu durum, ilaç dozunu çok hızlı düşürmeniz halinde de mümkündür. Belirtiler arasında bulantı, kusma ve karın krampları bulunabilir. Daha ciddi vakalarda terleme, titreme ve nöbet gibi durumlar da görülebilir.
Ambien ilacı bırakma belirtileri birkaç günden birkaç haftaya kadar sürebilir. Ancak belirtiler genellikle ilacı bıraktıktan yaklaşık 4 ila 5 gün sonra iyileşmeye başlar. Bu belirtiler, size reçete edilen Ambien dozundan daha yüksek dozlar aldığınız durumlarda daha olasıdır.
Ambien almayı bırakmak istiyorsanız, bu konuda ilaç preskriptörünüz size güvenli bir şekilde yardımcı olabilir. Belirtiler meydana gelirse yönetim için de ipuçları verebilirler.
6. Demans riski artışı
Yaşlı yetişkinler, Ambien ilacının uzun vadeli yan etkileri ile karşılaşma riski taşır. Uzun vadeli yan etkiler özellikle hafıza zayıflığı ve kafa karışıklığı içerebilir. 2017 yılında yapılan bir Tayvan çalışması, 2 yıl boyunca 7,000’den fazla yaşlı kişinin Ambien kullandığını takip etti. Ambien’i yılda 180 günden fazla kullanan kişilerde Alzheimer hastalığı riskinin, yılda 28 günden az kullananlarla karşılaştırıldığında daha yüksek olduğunu buldu.
Ayrıca, Ambien ilacının yaşlı yetişkinlerde demans riski ile ilişkili olduğu görülmektedir. Ancak bu riski anlamak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.
7. Kanser ve ölüm riski artışı
Ambien ilacı, kanser, ölüm veya her ikisi için daha yüksek bir risk ile ilişkilendirilmiştir. Bu yüksek risk, diğer reçeteli uyku ilaçları ile de bulunmuştur. 2012 yılında yapılan bir çalışmada, Ambien gibi ilaçları yılda 18 dozdan az alan kişilerde bile ölüm riskinin arttığı gözlemlenmiştir.
Başka bir 2012 çalışmasında, 1 yıl içinde 300 mg veya daha fazla Ambien kullanan kişilerin, kullanmayanlara göre kanser olma olasılığının altı kat daha fazla olduğu bulunmuştur. 2022 yılında yapılan bir çalışmada ise, 18 ila 64 yaş aralığındaki Ambien’e maruz kalan kişilerde beyin kanseri nedeniyle ölüm riski artışı gözlemlenmiştir.
Ambien ilacının kanser ve ölümle daha yüksek bir risk ile ilişkilendirilmiş olması, bunun doğrudan bunlara neden olduğu anlamına gelmez. Bu potansiyel bağlantıları daha iyi anlamak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.
Ambien ilacı güvenli mi?
Ambien ilacı, çoğu insan için önerildiği gibi kısa bir süre alındığında güvenli kabul edilir. Ancak bu ilaç uzun süreli tedavi için onaylanmamıştır. Ayrıca, Ambien ilacı yaşlı yetişkinler için önerilmez; çünkü kullanımı sırasında düşme ve demans riski artmaktadır.
Ambien ayrıca kontrollü bir madde olarak kategorilendirilmiştir. Bu, bu ilacın, kullananlar için bağımlılık veya kötüye kullanılma riski taşıdığı anlamına gelir. Yani, geçmişte madde kullanımı veya bağımlılığı olan kişiler için Ambien güvenli bir seçim olmayabilir.
Ayrıca, depresyon öyküsü olan veya uyku apnesi yaşayan kişiler için Ambien ilacını almak daha az güvenli olabilir. Ambien bu durumları kötüleştirebileceğinden, yalnızca basanınız onaylarsa almanız önerilir.
Daha önce de belirtildiği gibi, FDA (ABD) Ambien ilacını aldıktan sonra araç kullanma konusunda uyarılarda bulunmuştur. 2015 yılında yapılan bir çalışma, Ambien dışı ilaçlarla karşılaştırıldığında, Ambien alan birinin kaza geçirme olasılığının iki kat daha fazla olduğunu göstermektedir. Ambien ilacı kullanırken araç kullanmak, alkol alarak araç kullanmaya benzer.
Özet
Ambien (zolpidem), genellikle uyku için reçetelenen bir ilaçtır. Ambien’in yaygın yan etkileri arasında gündüz uykululuğu, baş dönmesi ve mide bulantısı bulunmaktadır. Uyurgezerlik, davranış değişiklikleri ve ilaç bırakma belirtileri de görülebilir.
Ambien ilacı, yaşlı yetişkinler veya madde kötüye kullanımı geçmişi olan kişiler için önerilmez. Ambien ilacı ile demans, kanser ve ölüm riski arasında bir ilişki olabilir, ancak bu riskleri anlamak için daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır.
Referans belgeleri:
A-S Medication Solutions. (2024). Zolpidem tartarat.
[Aphena Pharma Solutions – Tennessee, LLC.(2019)]. Zolpidem tartarat uzatılmış salım.
Awasthi, H., et al. (2023). Kronik yüksek doz zolpidem kullanımından aniden çekilme: Sonuç olarak ortaya çıkan delirium vakası. [Cureus].
Cheng, H. T., et al. (2017). Yaşlı kişilerde zolpidem kullanımı ile Alzheimer hastalığı riski arasındaki ilişki. [Journal of the American Geriatrics Society].
Daley, C., et al. (2011). “Ne yaptım ben?” Zolpidem ve mahkemeler. [Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law].
Edinoff, A. N., et al. (2021). Zolpidem: Uykusuzluk için etkililik ve yan etkiler. [Health Psychology Research].
Elko, C. J., et al. (2009). Zolpidem ile ilişkili halüsinasyonlar ve serotonin geri alım inhibisyonu: Olası bir etkileşim. [Journal of Toxicology: Clinical Toxicology].
Hansen, R. N., et al. (2015). Sedatif hipnotik ilaç kullanımı ve motorlu taşıt kazası riski. [American Journal of Public Health].
Hwang, S., et al. (2022). Zolpidem’in beyin kanseri olan hastalarda ölüm artışı ile ilişkisi: Ulusal sağlık sigortası hizmeti veritabanına dayanan retrospektif kohort çalışması. [Journal of Clinical Neurology].
Kao, C. H., et al. (2012). Zolpidem ile kanser riski arasındaki ilişki: Tayvan merkezli bir populasyon çalışması. [Mayo Clinic Proceedings].
Kirkwood, C., et al. (2007). Uykusuzlukta modifiye salımlı zolpidem. [Neuropsychiatric Disease and Treatment].
Kripke, D. F., et al. (2012). Hipnotiklerin ölüm veya kanser ile ilişkisi: Eşleşmiş bir kohort çalışması. [BMJ Open].
National Heart, Lung, and Blood Institute. (2022). Uykusuzluk ve yetersizlik nedir?
Tom, S. E., et al. (2016). Benzodiazepin olmayan sedatif hipnotikler ve düşme ile ilişkili yaralanma riski. [Sleep].
Tseng, L., et al. (2020). Benzodiazepinler, z-hipnotikler ve demans riski: Yarı ömürler ve birlikte kullanım için özel değerlendirmeler. [Neurotherapeutics].
U.S. Food and Drug Administration. (2017). FDA ilaç güvenliği iletişimi: FDA, zolpidem ürünleri için yeni etiket değişikliklerini ve dozlamayı onayladı ve Ambien CR kullandıktan sonra araç kullanmaktan kaçınılması önerisi.
