Yüksek protein içeriği, jelatini hastalıklardan iyileşenler için popüler bir seçim haline getirir. Bazı insanlar jelatini veya bileşenlerini takviye olarak alır.

Jelatin ve kolajen benzer proteinler içerir ve laboratuvar testleri, çeşitli bir diyetin parçası olarak jelatin tüketmenin benzer faydalar sağlayabileceğini önermiştir.

Üreticiler, hayvanların kemiklerini, kıkırdaklarını ve derilerini işleyerek jelatin üretir. İnsanlar ayrıca jelatini balıktan da yapabilmektedir.

Bu süreç, hayvanlarda kas, kemik ve deri bağlayan lifsi bir protein olan kolajeni çıkarır ve bu maddeyi jöle benzeri bir dokuya sahip tatsız, renksiz bir hale dönüştürür.

Bu yazıda, jelatinin sağlık yararları hakkında bilgi edineceksiniz.

Jelatindeki amino asitler

Jelatinin Sağlığımıza Faydaları: 10 Avantajı
Jelatin, yüksek protein içeriği sayesinde sağlık yararları sağlayabilir.

Protein, çeşitli amino asitlerden oluşur ve jelatin, bu amino asitlerden birkaçını içerir.

Jelatin bazlı gıdalardaki amino asitler ürün, jelatinin kaynağı ve üreticinin onu işleme şekline bağlı olarak değişir.

Bazı hayvanların kemik ve organları, jelatin içindeki amino asitleri de içerir. Çoğu insan bu hayvanların parçalarını yemez, ancak jelatin tüketerek ulaşabilirler.

Jelatin içindeki en yaygın amino asitler şunlardır:

  • glisin
  • prolin
  • valin

Valin, insan vücudunun üretemediği bir esansiyel amino asittir. Bu, valinin besinlerden alınması gerektiği anlamına gelir.

Bazı jelatin türleri ayrıca şunları içerir:

  • lizin
  • alanin
  • arginin

Bazı insanlar bu amino asitleri gıda takviyeleri yoluyla alırken, jelatin alternatif bir kaynak olabilir.

Jelatinin 10 kullanımı ve faydası

Jelatin, birçok sağlık yararı sağlar.

1. Vücut dokularını sağlıklı yapar

240 gramlık bir jelatin tatlısı, 0.82 gram protein içerir.

Amerikalılar için Beslenme Kılavuzları 2015–2020, yetişkinlerin yaş ve cinsiyetlerine bağlı olarak günde 46–56 gram protein veya günlük kalori alımlarının %10–%35’ini tüketmelerini önermektedir.

Protein, vücudun düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu önemli bir makro besin maddesidir.

Proteinler, şunlar için gereklidir:

  • vücut dokularının inşası ve bakımı
  • çeşitli organların düzgün işleyişi
  • enerji

Proteinler, çeşitli amino asitlerden oluşur. İnsan vücudu bazı amino asitleri kendisi üretir; ancak çoğu insan, diyetleri aracılığıyla ekstra amino asitler almak zorundadır.

Et, protein kaynağıdır, ancak sağlıksız yağ açısından yüksek olabilir. Jelatin, yağ içermeyen bir protein kaynağıdır.

2017 yılında yapılan bir araştırma, C vitamini ve jelatin kombinasyonu içeren bir takviyenin sporcuların vücut dokularını koruyabileceğini veya onarabileceğini önermiştir. Ancak, bu araştırma takviye kullanımını ele almıştır, diyet tüketimini değil.

2. Cilt bakımı

Kolajen, cilde sağlıklı ve genç bir görünüm verir. İnsanlar yaşlandıkça kolajen kaybederler. Cilt, daha az sıkı hale gelir ve kırışıklıklar ve ince çizgiler ortaya çıkar.

Jelatin, kolajen arttırmak ve cildin görünümünü iyileştirmek için doğal bir yol olabilir. 2016 yılında yapılan bir çalışma, kolajen tüketiminin insanların yüz nemini arttırdığını ve kırışıklıkları azalttığını bulmuştur.

Ancak, uzmanlar jelatin tüketiminin aynı etkiyi sağlıyacağından emin değildir.

3. Sindirimi iyileştirir

Jelatin, mide zarını sağlıklı tutmaya yardımcı olabilecek glutamik asit içerir. Bu fayda, midenin yiyecekleri daha iyi sindirmesine yardımcı olur.

Jelatin, mide asidi üretimini teşvik ederek sindirimi de iyileştirebilir. Jelatin ayrıca su ile bağlı hale gelir, bu da yiyeceklerin sindirim sisteminde geçişini kolaylaştırabilir.

4. Eklem ağrılarını hafifletir

Jelatindeki kolajen, iltihap ile ilişkili eklem ağrılarını azaltabilir.

Ulusal Tıp Kütüphanesine göre, bazı klinik çalışmalar jelatinin osteoartritli kişilerde ağrıyı azalttığını ve eklem işlevini iyileştirdiğini göstermektedir. Ancak, daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Jelatin eklem ağrılarını hafifletebilir, ancak diğer evde yapılabilecek çözümler de aynı şekilde yardımcı olabilir.

5. Kan şekeri yönetimi

Bir çalışma, jelatin içindeki bir amino asit olan glisin’in, tip 2 diyabetli kişilerin durumlarını yönetmelerine yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Glisin tedavisi gören kişiler, A1C seviyelerinde ve iltihapta azalma gördüler. Bu, glisin’in doku hasarı gibi komplikasyonları önlemeye yardımcı olabileceğini önermektedir.

Ancak, bazı jelatin bazlı ürünler, örneğin jelibonlar, yüksek seviyede şeker içermektedir. Bu ürünler, tip 2 diyabetli bireyler için uygun bir jelatin kaynağı değildir.

6. Kemik gücünü artırır

Jelatin, kemikleri güçlendiren lizini içerir. Jelatin ayrıca vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olur, bu da kemiklerin sağlıklı kalmasına ve kemik kaybını önlemeye yardımcı olur.

Bazı insanlar, kemiklerin zayıf veya kırılgan hale gelmesine neden olan osteoporoz riskini azaltmak için jelatin tüketirler.

2001 yılında yapılan bir araştırma, jelatin tüketen fareler ile başka bir protein kaynağı tüketen fareler arasında kemik yoğunluğunda anlamlı bir fark bulmamıştır.

Ancak, 2017’de yayınlanan başka bir araştırma, magnezyum eksikliği olan farelerin jelatin tüketiminin kemik yoğunluğunun bir yönü üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu bulmuştur.

Ancak, jelatin yemenin kemik sağlığını iyileştirip iyileştirmediğini doğrulamak için daha fazla araştırma gereklidir.

7. Uyku kalitesini iyileştirir

Jelatindeki glisin, bazı insanlarda uyku kalitesini artırabilir.

2006 yılında yayımlanan bir çalışmada, yatmadan önce 3 gram glisin alan kişilerin daha iyi uyuduklarını ve sabahları daha zinde ve açık beyinli hissettiklerini bildirmişlerdir.

Bir sonraki yıl, daha ayrıntılı bir çalışma, bulguları doğrulamış ve glisinin uyku artırıcı bir rol oynayabileceğini önermiştir.

Ancak, bu çalışmalar uyku iyileştirmek için jelatin tüketimini önermemiştir.

8. Kilo vermeye yardımcı olur

Bazı bilim insanları, jelatinin yüksek protein seviyeleri ve düşük kalori içeriği nedeniyle kilo vermeyi destekleyebileceğini önermiştir. Protein, insanların doygun hissetmelerine yardımcı olur, böylelikle aşırı yemek yeme olasılıklarını azaltır.

Ancak, 2011 yılında yapılan bir çalışmada, jelatin-süt proteinli diyet ile başka bir süt proteinli diyetin etkileri karşılaştırılmış ve jelatin seçeneği ile insanların daha fazla kilo kaybettiği bulunmamıştır.

Ayrıca, jelatin kaynaklarının bazıları, örneğin çiğnenebilir şekerlemeler ve marshmallowlar, yüksek şeker içeriğine sahiptir. İnsanlar, mümkün olan yerlerde sağlıklı, düşük şekerli jelatin kaynaklarını tercih etmelidir.

9. Saçların daha hızlı uzamasını sağlar

Bazı insanlar, içindeki lizin sayesinde jelatin kapsülünü alarak saç uzamasını artırmayı umarlar.

2004 yılında, bilim insanları, farelerin 10 gün boyunca bir jelatin türevi almasının saç telinde önemli bir artış sağladığını gözlemlemişlerdir.

Ancak, bu bulgu, jelatin kapsülleri almanın bir kişinin saç uzamasını artıracağı garanti etmez.

10. Kırılgan tırnakları önler

1950’lerde, çeşitli çalışmalar, jelatin tüketmenin kırılgan tırnakları önlemeye yardımcı olabileceğini önermiştir. Ancak, bu kullanımı destekleyen güncel bir kanıt yoktur.

Jelatin kullanımıyla ilgili tavsiyeler

Jelatin, birçok hazır yiyecek ürününde bulunur, ancak evde yemeklere eklemesi de kolaydır. Örneğin, bir smoothie’ye jelatin tozu serpmek, protein takviyesi ekleyebilir.

Mousse ve jöle

Jelatin, tatlı ve tuzlu mousse’lara ve jöleye şekil ve doku ekleyebilir.

Jelatin tozunu kullanmadan önce, önce soğuk suda “şişirmek” gerekiştır; ardından eritmek için sıcak su eklemek gerekir. Zaman ve miktarlar için üreticinin talimatlarını izleyin. Daha fazla su kullanmak, daha yumuşak bir kıvam verecektir.

İşte bazı örnek tarifler:

  • Sağlıklı ev yapımı jöle
  • Şerbetçiotu jölesi
  • Dill soslu füme veya haşlanmış somon mousse’u
  • Bir dilim lime ile avokado mousse’u

Ev yapımı yiyecekler

İnsanlar, tavuk veya sığır etinin artan kemiği ya da kemiklerini pişirerek jelatin açısından zengin bir et suyu yapabilirler.

Ekstra lezzet için, pişirmeden önce bir bütün havuç, soğan ve birkaç baharat ekleyin. Kemikleri su ile kaplayın, kaynatın ve 1–2 saat boyunca kısık ateşte kaynamaya bırakın. Et suyunun kurumasını önlemek için zaman zaman kontrol edin ve gerekirse ek su ekleyin.

Et suyu soğuduktan sonra, yüzeyde bir jel benzeri madde göreceksiniz. Bu jel, hemen bir çorba veya güvecin temeli olarak kullanılabilir ya da gelecekte kullanmak için dondurulabilir.

Artıkları bu şekilde kullanmak, yiyecek israfını azaltarak çevreye de yardımcı olabilir.

Jelatin kullanmanın riskleri

Jelatin içeren tüm gıdalar sağlıklı değildir. İnsanlar, özellikle belirli sağlık durumları varsa, yağ ve şeker içeriğini kontrol etmelidir.

Gıdalardaki jelatin kalitesi şunlara bağlı olabilir:

  • geldiği hayvanın sağlığı
  • işleme yöntemi
  • bir yemek veya ürün içindeki diğer bileşenler

Bazı insanlar, jelatin tüketmenin bazı hayvan kaynaklı hastalık riskini artırabileceğinden endişelerini dile getirmiştir; örneğin sığır spongiform ensefalopati (BSE).

Ancak, Gıda ve İlaç İdaresi’ne (FDA) göre, sığırların jelatini, üreticilerin güvenlik yönergelerine göre işlemeleri şartıyla kabul edilebilirdir.

Jelatin tüketiminin olumsuz etkileri hakkında çok az bilgi vardır. Ulusal Sağlık Enstitüleri, jelatin tüketiminin ağızdan muhtemelen güvenli olduğunu belirtmektedir. Ayrıca, takviye olarak günde 10 grama kadar alımın muhtemelen güvenli olduğunu eklemektedirler ve bu durumu 6 aya kadar sürdürebilirler.

Jelatin hayvansal bir üründür. Jelatin, vegan veya vejetaryen diyetler için uygun değildir. Hayvan ürünleri kullanmadan yiyeceklerde benzer bir doku eklemek isteyenler, agar-agar gibi bir deniz yosunu bazlı ürünü kullanabilirler. Ancak, bu ürün jelatin kadar yüksek protein seviyelerine sahip olmayacaktır.

Özet

Jelatin, gıdaların lezzetini, dokusunu ve besin değerini artırabilen yüksek protein içeren bir bileşendir.

Jelatin tüketiminin insan sağlığına çeşitli şekillerde fayda sağlayabileceği düşünülmektedir.

Yardımcı gıdalar, jelatinin besin faydalarını elde etmenin başka bir yoludur.

FDA, takviyeleri düzenlemez, bu nedenle kaliteleri garanti edilmez. Bazı takviyeler ilaçlarla etkileşime girebilir veya belirli bireyler için uygun olmayabilir. İnsanlar, takviyeleri kullanmadan önce doktorlarıyla konuşmalı ve yalnızca tavsiye edilen dozu almalılardır.

Referans belgeleri