Böbrek hastalığının en yaygın belirtileri genellikle fark edilmez, göz ardı edilir veya çok geç ortaya çıkar. Birçok böbrek hastası hastalığı olduğunu bilmeden doktor kontrolüne gidebilir. Kronik böbrek hastalığı gelişen kişilerin böbrekleri hasar görür ve zamanla sağlıklı böbrekler gibi kanı temizleme işlevini yerine getiremez. Eğer böbrekler iyi çalışmazsa, toksik atık ve fazla sıvı vücutta birikir ve hipertansiyon, kalp hastalığı, felç ve erken ölüme yol açabilir.
Böbrek hastalığınız olup olmadığını öğrenmenin en kesin yolu, doktorunuza muayene ve testler yaptırmaktır. Böbrek hastalığını işaret edebilecek bazı yaygın belirtiler şunlardır:
- Yorgunluk ya da halsizlik hissi: Böbrek hastalıkları enerjinizi düşük hissettirir. Kolayca yorulursunuz ve konsantre olmakta zorluk çekersiniz. İşlevi ağır şekilde bozulan böbrekler, kanda toksinlerin ve kirleticilerin birikmesine yol açabilir. Bu durum aynı zamanda kırmızı kan hücrelerinde azalmaya neden olur. Bu süreç, yorgun, zayıf hissetmenize ve konsantre olmakta zorlanmanıza neden olabilir.
- İdrar sıklığında ve miktarında değişiklikler: Böbrek hastalığı, idrara çıkma sıklığında ve idrar miktarında artış ile ilişkilendirilebilir. Bazı insanlar idrara çıkma sıklıklarında ya da idrar çıkışlarında azalma bildirmektedir.
- İdrarda kan: Bazı durumlarda, idrar kahverengi veya parlak kırmızı olabilir. Bunun sebebi böbreklerin filtre sisteminin hasar görmesidir.
- Köpüklü idrar: Kötü kokulu ve köpüklü idrar, böbreklerin enfekte olduğunu ya da idrara albümin süzüldüğünü gösteren bir işaret olabilir. Albümin, bir protein olup idrarda bulunması böbrek hasarını gösterir.
- Şişkin yüz ve ayak bilekleri: Protein kaybı sabahları ayak bileklerinde ve ayaklarda şişkinliğe neden olur. Bazen yüz de şişkin olabilir. Şişlik uyku sırasında meydana gelip gün içinde kayboluyorsa, böbrek hastalığı için kontrol ettirmenizde fayda var.
- Uyku sorunları: Böbrekler, atık ürünleri idrar yoluyla vücuttan süzmekten sorumludur. Gece bacaklarınızda huzursuzluk hissediyorsanız, bu durum kanınızdaki üre miktarının artmış olmasından kaynaklanabilir. Böbrek hastalığı genellikle fazla kilolu/obezite ve uyku apnesi (uyku sırasında horlama ya da nefes alma zorluğu) ile ilişkilidir.
- Kuru ve kaşıntılı cilt: Böbrek hastalıkları, cilt altında üre ve ürik asit gibi toksinlerin birikmesine neden olabilir. Vücutta besin dengesizliği ile birlikte bu durum kuru ve kaşıntılı cilt yapar.
- İştahsızlık: Bu, böbrek hastalığı da dahil birçok hastalıkta görülebilen, spesifik olmayan bir işarettir.
- Kas krampları: Kalsiyum, D vitamini ve magnezyum gibi temel besinlerdeki eksiklik ve dengesizlik, böbrek hastalığı olan kişilerde kas kramplarına yol açabilir.
Böbrek hastalığının nedenleri
Böbrek hastalığının birçok farklı nedeni vardır. Aşağıdakiler yaygın nedenlerdendir:
- Diyabet
- Yüksek tansiyon
- Enfeksiyonlar
- 60 yaşın üstünde olmak böbrek hastalığı riskini artırır
- Böbrek hastalığı aile öyküsü
- Glomerülonefrit (küçük kan damarlarını veya glomerülleri etkileyen iltihaplı bir hastalık)
- Polikistik böbrek hastalığı gibi genetik hastalıklar (böbreklerde çok sayıda kistin oluşmasına neden olan genetik bir durum)
- Yaralanma veya kan kaybı
- Belirli ilaçlar, örneğin steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar
- Kansere bağlı durumlar
- Böbrek taşları
- Prostat büyümesi
Böbrek hastalıkları önlenebilir mi?
Böbrek hastalığı riskenizi azaltabilir veya ilerlemesini durdurabilirsiniz. Böbrek hastalığını önlemenin 6 yolu şunlardır:
- Sağlıklı bir diyet uygulayın: Yağ ve tuz oranı yüksek, kızartmalardan ve abur cuburlardan, cips, turşu, tuzlu fındık gibi gıdalardan kaçının. Su ve şekersiz içeceklerle yeterli sıvı alımı böbreklerdeki toksinlerin atılmasına yardımcı olacaktır.
- İdrar yolu enfeksiyonlarının hızlı tedavisi: İdrar yolu enfeksiyonları genellikle göz ardı edilir. İdrar yolu enfeksiyonları ve idrar yolu taşlarının hızlı yönetimi, uzun vadeli böbrek hasarını önleyebilir.
- Kendi kendinize ilaç kullanmaktan ve takviye ürünlerden kaçının: Bazı takviyeler ve doktor tavsiyesi olmadan alınan ilaçlar, bazı kişilerde böbrek hasarına neden olmuştur. Asla bir ilaç kullanmadan önce bir sağlık uzmanına danışın.
- Fiziksel aktivite: Haftada 5 gün, günde en az 30 dakika egzersiz yapmak kan şekeri ve kan basıncını düzenlemeye, sağlıklı bir kiloyu korumaya yardımcı olur. Fiziksel aktivite, böbrek hastalığına yol açan birçok risk faktörünü azaltır.
- Alkol ve tütün kullanımından kaçının: Tütün ve alkol, böbrekler de dahil olmak üzere vücut organlarına zarar verebilir. Erkekler günde 2, kadınlar günde 1’den fazla alkol tüketmemelidir.
- Düzenli sağlık muayenesi: Böbrek hastalığının belirtileri genellikle geç ortaya çıkar veya göz ardı edilir. Düzenli sağlık kontrolü, risk faktörlerini kontrol etmeye ve böbrek hastalıklarını erken tespit etmeye yardımcı olur.
