Pyoderma gangrenozum: nedeni, belirtileri ve tedavisi

Pyoderma gangrenosum, ciltte büyük, ağrılı ülserlerin oluşmasına neden olan nadir bir durumdur ve en çok bacaklarda görülmektedir.

Pyoderma gangrenosumun kesin nedenleri bilinmemektedir, ancak bağışıklık sisteminin bir bozukluğu gibi görünmektedir. İrritabl bağırsak hastalığı veya artrit gibi belirli tıbbi durumları olan kişiler, pyoderma gangrenosum riski taşımaktadır.

Pyoderma gangrenosum ülserleri hızla gelişebilir. Bu ülserler genellikle tedavi ile iyileşir, ancak iz bırakma ve tekrar ortaya çıkma durumu yaygındır.

Pyoderma gangrenosum belirtileri

Pyoderma gangrenosum genellikle ciltte küçük, kırmızı bir kabartı ile başlar ve bu, bir örümcek ısırığını andırabilir. Günler içinde bu kırmızı kabartı büyük, ağrılı bir açık yaraya dönüşebilir.

Ülser genellikle bacaklarda görünür, ancak vücudun herhangi bir yerinde de gelişebilir. Bazen ülser, cerrahi bölgelerin etrafında ortaya çıkabilir. Birden fazla ülseriniz varsa, bunlar büyüyüp bir araya gelerek tek bir büyük ülser oluşturabilir.

Ne zaman doktora gitmelisiniz?

Hızla büyüyen, ağrılı bir cilt yarası geliştirdiğinizde doktorunuza danışın.

Pyoderma gangrenosumun nedenleri

Pyoderma gangrenosumun kesin nedeni bilinmemektedir. Bu hastalık bulaşıcı veya enfeksiyon kaynağı değildir. Genellikle ülseratif kolit, Crohn hastalığı ve artrit gibi otoimmün hastalıklarla ilişkilidir. Genetik bir bileşeni de olabilir.

Eğer pyoderma gangrenosumunuz varsa, kesik veya delik gibi yeni cilt travmaları yeni ülserler gelişmesine neden olabilir.

Risk faktörleri

• Yaşınız ve cinsiyetiniz. Bu hastalık her yaşta kişide görülebilir; ancak 20 ile 50 yaş arasındaki kişilerde daha sık görülmektedir.
• İrritabl bağırsak hastalığına sahip olmak. Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi sindirim sistemi hastalığı olan kişiler pyoderma gangrenosum riski taşır.
• Artrite sahip olmak. Romatoid artrit hastaları pyoderma gangrenosum riski taşımaktadır.
• Kan hastalığına sahip olmak. Akut miyelojenöz lösemi, miyelodisplazi veya miyeloproliferatif hastalığı olan kişiler pyoderma gangrenosum riski taşımaktadır.

Pyoderma gangrenosumun komplikasyonları

Pyoderma gangrenosumun olası komplikasyonları arasında enfeksiyon, iz bırakma, kontrol edilemeyen ağrı, depresyon ve hareket kısıtlığı yer alabilir.

Pyoderma gangrenosumun önlenmesi

Pyoderma gangrenosumu tamamen önlemek mümkün değildir. Bu hastalığınız varsa, cildinizi yaralamaktan kaçının. Cerrahi gibi cildinize gelecek her türlü yaralanma veya travma, yeni ülserlerin oluşmasını tetikleyebilir. Ayrıca, ülserlere sebep olabilecek herhangi bir altta yatan tıbbi durumu kontrol altında tutmalısınız.

Pyoderma gangrenosumun tanısı

Doktor, tıbbi geçmişiniz hakkında sizinle konuşacak ve fiziksel muayene yapacaktır. Pyoderma gangrenosum tanısını kesinleştiren bir test yoktur. Ancak doktor, benzer belirtileri veya semptomları olan diğer tıbbi durumları dışlamak için çeşitli testler isteyebilir. Bu testler arasında kan testleri, cilt biyopsisi ve diğer testler yer alabilir.

Doktorunuz sizi cilt hastalıkları uzmanına yönlendirebilir.

Pyoderma gangrenosumun tedavisi

Pyoderma gangrenosum tedavisi, iltihabı azaltmayı, ağrıyı kontrol etmeyi, yara iyileşmesini teşvik etmeyi ve herhangi bir altta yatan hastalığı kontrol etmeyi hedefler. Tedaviniz, sağlığınıza, ülserlerin sayısına, boyutuna, derinliğine ve büyüme hızına bağlı olarak değişecektir.

Bazı insanlar, ilaçlar, kremler veya enjeksiyonlar içeren bir kombinasyonla iyi yanıt alır. Diğer insanlar, özel yara bakımı için hastanede veya yanık tedavi merkezinde kalmayı gerektirebilir. Başarılı bir tedaviden sonra bile, genellikle yeni yaralar gelişir.

İlaçlar

• Kortikosteroidler. En yaygın tedavi, günlük kortikosteroid dozlarıdır. Bu ilaçlar cilde uygulanabilir, yara içine enjekte edilebilir veya ağız yoluyla alınabilir (prednizon). Kortikosteroidleri uzun süre veya yüksek dozda kullanmak ciddi yan etkilere neden olabilir. Bu nedenle, doktorunuz uzun süreli tedavi için steroid sparing (steroidi azaltan) ilaçlar reçete edebilir.
• Steroid sparing ilaçlar. Etkili bir steroid dışı ilaç siklofosfamid’dir. Diğer seçenekler arasında mikofenolat (Cellcept), immünoglobulinler, dapson, infliksimab (Remicade) ve tacrolimus (Protopic) yer almaktadır; bu sonuncusu bir kalkinör inhibitörüdür. Kullanılan ilaca bağlı olarak, yaralara uygulanabilir, enjekte edilebilir veya ağız yoluyla alınabilir.
• Ağrı giderici ilaçlar. Yaralarınızın kapsamına bağlı olarak, ağrı tedavisinden fayda sağlayabilirsiniz.

Yara bakımı

İlacın doğrudan yaralarınıza uygulanmasının yanı sıra, doktor veya yara bakım uzmanı onları yapışmayan, nemli (ne ıslak ne de kuru) bir pansumanla kaplayacak ve belki elastik bir sargı saracaktır. Sizden etkilenen cilt alanını yukarıda tutmanız istenebilir.

Yara bakımıyla ilgili doktorunuzun talimatlarına uyun. Bu özellikle önemlidir çünkü pyoderma gangrenosum için reçete edilen birçok ağızdan alınan ilaç bağışıklık sisteminizi baskılayarak enfeksiyon riski taşımanıza neden olabilir.

Cerrahi

Pyoderma gangrenosum, ciltteki kesikler tarafından kötüleşebileceğinden, ölü dokunun cerrahi olarak çıkarılması genellikle iyi bir tedavi seçeneği olarak değerlendirilmez. Cilde yaşanan travma mevcut ülserleri kötüleştirebilir veya yeni ülserlerin tetiklenmesine neden olabilir.

Cildinizdeki ülserler büyükse ve iyileşmesine yardım gerekiyorsa, doktorunuz bir deri grefti önerebilir. Bu cerrahi işlemde, cerrah açık yaraların üzerine bir deri parçası veya sentetik deri yerleştirir. Bu cerrahi işlem, yalnızca yara iltihabı geçtikten ve ülser iyileşmeye başladıktan sonra yapılır.

Başa çıkma ve destek

Tedavi ile pyoderma gangrenosumdan muhtemelen iyileşirsiniz. Bu süreç uzun sürerse ve acı verici olursa kendinizi depresyonda hissedebilirsiniz. Ya da hastalığın tekrar etme olasılığı veya cildinizin görünümü hakkında stresli hissedebilirsiniz. Benzer durumu yaşayan kişilerle veya bir danışman, tıbbi sosyal hizmet uzmanı ile konuşmak faydalı olabilir.

Destek ya da danışmanlık almak isterseniz, doktorunuzdan bir ruh sağlığı uzmanına yönlendirme isteyebilir ya da bulunduğunuz bölgede bir destek grubunun iletişim bilgilerini alabilirsiniz.

Doktor randevusuna hazırlanma

Öncelikle genel pratisyeninize başvurabilirsiniz. Veya doğrudan bir dermatoloğa yönlendirilebilirsiniz.

Hazırlık olarak yapabilecekleriniz

Randevudan önce, doktorun sorması muhtemel sorulara yanıtları yazmalısınız. Bu sorular arasında:

• Belirtileriniz ne zaman başladı?
• Daha önce benzer belirtiler yaşadınız mı? Eğer evet ise, o dönemde hangi tedavi yöntemi etkili oldu?
• Yaranız üzerinde herhangi bir tedavi denediniz mi? Bu tedaviler etkili oldu mu?
• Hangi ilaçları ve diyet takviyelerini düzenli olarak alıyorsunuz?
• Yaranın geliştiği cilt alanında herhangi bir hasar (kesik ya da delik) yaşadınız mı?
• Başka hangi tıbbi durumlarınız var?